1991 : OD017890_CD1097_nuig1097_12

Fáilte róibh. romhaibh. Joe Daly anso anseo sa chúine. chúinne. An lá deireanach a bhíos bhí mé a ag caighnt, caint, bhíos bhí mé a ag caighnt caint ar mhéiscrí mhéirscrí a thucach thiocfadh id i do phus insa sa tsaura, tsamhradh, dheascaibh dheasca a bheith a ag sú gheitirí. gheatairí. Bhuel is mic minic a an théach théadh a an méiscre méirscre ana-dhaighin, an-domhain, agus sé is é an leigheas a moltaí dhúinn ach go háirithe ná bleóg bileog slánluis slánlusa a dh'fháil, fháil, agus a bheith á chogaint ár inár ár inár mbéal, agus á scaoile scaoileadh amach air ar ár bpus, sa tslí is go raghach rachadh sé isteach sa mhéiscre. mhéirscre. Tá ana-leigheas an-leigheas sa tslánlus slánlus mar éinne aon duine a dhéanhaig dhéanfaidh scrúdú ar bhleóg bhileog slánluis, slánlusa, cíhí feicfidh sé cheithre ceithre easna, insa sa bhleóig. bhileoig. Nú Nó ch_ chúig eans_ easna cheart dom a rá. Agus deirtear go bhfuil easna sa bhleóig bhileoig sin i gcóir gach aen aon chnea chneá a bhí air ar a an Slánathóir Slánaitheoir nuair a bhí sé ar a an gcrois. Bhí ceaun ceann s in ach gach aen aon láimh leis, ceaun ceann s in ch gach aen aon chois leis, agus ceaun ceann ina chliathán, agus is dóibh sin atá na chúig cúig easna, mar chuíniú chuimhneamh orthu san sin atá na chúig cúig easna i mbleóg mbileog an tslánluis, tslánlusa, agus sin é an chúis go bhfuil a an leigheas go léir sa tslánlus. Ehm, is dó dóigh liom, mara mura leighiseach leigheasfadh an slánlus é, go mbainidíst mbainidís triail as éanhartach néalfartach chó chomh math. Agus fásann an éanhartach néalfartach i mbun cnoic agus mar sin agus uaireanta air ar iomairí prátaí agus sé is é an rud céanna a déanfar dhéanfar leis an éanhartach, néalfartach, í a chogaint agus uisce, an t-uisce a ligeant ligean amach ar do bhéal agus ar do phus, agus é a chimilt chuimilt led le do teanga dho do agus leighiseach leigheasfadh san sin an béal teidhn. tinn. Ach gan daut dabht i mbrothal mbrothall an tsauraig tsamhraidh bíonn a lán cuileanna agus rudaí mar sin tímpeall. timpeall. Bíonn na meacha beacha aun ann agus bhíoch bhíodh sé mar chathamh chaitheamh aidhmsire againne fadó a ag bheith a ag fiach na meach. mbeach. Ní raibh mísleáin milseáin chó chomh fliúirseach fliúrseach an uair sin agus tá anois agus dá bhficimís bhfeicfimis meach beach a ag dul isteach i méaracán dearg nú nó aen aon rud, bheimís bheimis chúithi chuici gan aen aon mhoíl mhoill lenár gcaipín agus bertha beirthe againn istig istigh uirthi, agus í a stracaithe sractha as a chéile agus an máilín beag meala, dá ba mil é, a bhíoch bhíodh istig istigh inti, ite againn. Bhímís Bhímis arís ar thóir na meacha mbeacha eile. Meacha Beacha a dhin rinne nead i lár múinéir móinéir le, le féar agus le cúnlach caonach agus rudaí mar sin agus ní bhíonn puín puinn meach mbeach ar fad aun, ann, ach is mnic minic a fuaireamar iad san sa mhúinéar mhóinéar nú nó b'fhéidir i gcl_ gcliathán claí, agus bhainimíst bhainimis amach iad. Ní thugaimíst thugaimis na cosa i gcúnaí ós na cealga linn, ach sin é an cu_ bhíoch bhíodh boscaí meala istig istigh únta iontu san, agus n'fheadair ní fheadair éinne aon duine ach an t-ithe a bhíoch bhíodh againn ar an mil sin. Ach, nuair a bhíoch bhíodh a an chealg ionainn bin ba shin é an dua, bhíoch bhíodh pian or_ orainn gan daut. dabht. Théimís Théimis abhaile agus sé gorm na n-éadaí, níl a leithéid in ae aon chor ag imeacht anois. Cuirtí Chuirtí in uisce é nuair a bhíoch bhíodh an t-éadach á rínseáil rinseáil chuin chun go mbeach an t-éadach geal, go mbeach mbeadh sí níosa níos ghile gile fós. An gorm. Bhíoch Bhíodh néal ghorm an. ann. Úsáideach Úsáideadh na mná adeir deir siad, eh, fadó, ah, a ag dul air ar na portaithe portaigh chuin chun stríoca gorm a chuir, chur, eh, ó, ah, as ós ciún cionn an áit a ba cheart féiltheóga féitheoga a bheith, sa tslí is go bíoch bíodh a chuid cruicinn craicinn níosa níos ghile gile agus na féiltheóga féitheoga níosa níos ghoirme goirme ins, i gcolapaí gcolpaí a gcos, mar bhídís a ag dul fé faoi bhráid na bhfear a ag bheach bheadh a ag buint baint na móna air ar a an gcnoc, agus bhídís á dtaspeáint dtaispeáint fé faoi ndeireann_ ndéanann_ fé faoi mar daoine a chuir dath air ar a air ar a mbeóla mbeola nis anois nú nó air ar a liopaí pu_ a bpus. Sin é mar a dhinidís dhéanfaidís fadó é, an gorm a chuir air ar air ar air ar a gcolapaí. gcolpaí. Ach go deidhin deimhin ní bhíoch bhíodh ae aon ghorm air ar a gcolapaí gcolpaí nuair a thagaidíst thagaidís abhaile [gáire], mar bin ba shin é an nós fadó, a ag buint baint na móna duí duibhe ach go háirithe, má dh'fhaighidís d'fhaighidís greidhm greim ar ae aon chailín, dh'fhaighidís d'fhaighidís plaunc planc muar mór don bportach breá bog agus smearhaidís smearfaidís í óna glúine síos agus a haghaig, haghaidh, agus bhíoch bhíodh sí chó chomh dubh le le dael daol a ag teacht abhaile. Deirimse leat ná bíoch bíodh aen aon rianaíocha rianaí féiltheóga féitheoga ina cos. Ach sin é mar bhímísna bhímisne a ag fiach na meach. mbeach. Ansan, bhíoch bhíodh na siongáin seangáin aun, ann, agus má bhaineach bhainfeadh an siongán seangán greidhm greim asat, bheach bheadh cuíne cuimhne agat air go ceaun ceann tamaill mhaith. Ach níor tuigeach tuigeadh dúinne gur bhain siongán seangán greidhm greim as éinne éínne riamh. Ach gurb aula amhlaidh a dhin rinne sé a mhún air. Agus tá sé do shean_ sa tseanfhocal, ní miste a bheith á chuir chur isteach 'Mún siongáin, seangáin, nú nó báisteach Mhárta'. Tá ceaun ceann acu chó chomh géar leis a gceaun gceann eile. Gan daut dabht aidhmsir aimsir bhreá bhog, bhreá led le do chroí síne síneadh siar i Mí Iúil, agus dá mbeach mbeadh caipín ort é ligint ligean anuas air ar do shúile, agus sraic sracadh bhreá cholata chodlata a dhéanamh fén faoin ngréin. Ach níor mhath mhaith leis na seandaoine é sin a dhéanamh go deó deo fadó. Ba mhath mhaith leó leo crobh féir ghluis ghlais a statha stoitheadh agus é a leatha leathadh anuas orthu féin sara sula dtiteach dtitfeadh a gcola gcodladh orthu. Agus b'é ba é a chúis go gcuiridís an crobh féir ghluis ghlais an ann mar deiridís ná raibh aen aon bhael bhaol ná go raghach rachadh dhá shop, nú nó dhá thráithnín don bhféar treasna trasna air ar a chéile i bhfoirm na croise agus ná féatach bhféadfadh na Daoine Matha Maithe aen aon díobháil ná poc mílte millte ná aen aon rud a bhuala bhualadh orthu fad a bheach bheadh an chros san sin anuas orthu. Chosnaíoch Chosnaíodh an chros iad an uair sin. Ach bhíoch bhíodh eagal eagla aríst arís orthu nuair a shínidís siar mar sin agus iad na n-aenar, n-aonar, bhíoch bhíodh eagal eagla orthu roimis roimhe an, an airc earc luachra, mar tá a lán scéalta againn mar gheaul gheall air an airc earc luachra, gur chua chuaigh sí siar i mbolg dhuine éigin le lín linn do dó a bheith ina chola chodladh amu, amuigh, agus ná, nárbh fhéidir bia a tharrac tharraingt chuige ina dhia dhiaidh san, sin, ach a ag síor-ithe agus n'fheadarsa ní fheadarsa mar gheaul gheall air sin a deirtear, duine nuair a chífeá, d’fheicfeá, ah, duine go mbeach mbeadh aumpla ampla chun bíg, bídh, tá an airc t-earc id i do chroí,’ ach deirtear é ach go háirithe. Ach an_ b'é ba é an leigheas a dineach rinneadh air ach go háirithe, an fear siúl siúil a ghaibh ghabh an bóthar agus dúirt sé dul go dtí an siopa agus sráice stráice breá mairteola, é a chuir chur ar thón thóin an oighin oighinn agus é chrocha chrochadh air ar a an dtine, agus a an fear a chrocha chrochadh ós chiún cionn na tine. A chosa in áirde, airde, agus a cheaun cheann ana-chóngarach an-chóngarach don oighean. oigheann. Agu Agus i gciún gceann tamaill, adeir a deir an scéal, bhí bla boladh breá cúrtha cumhra ag eighrí éirí ón mairteoil, a bhí ar thúin thóin an oighin. oighinn. Agus is geár gearr gur chnoiceadar chonaiceadar agus gur bhrath bhraith an fear féin, an airc t-earc luachra a ag fágaint fágáil a bhoilg, agus ag imeacht le fánaig fána agus a ag dul ag ithe na feola. Agus sin é_ agus chó chomh luath is fuair sé amuh amuigh í, deirimse leat gur dhún sé a bhéal go daingean, agus tógach tógadh don bhfásca bhfáscadh a bhí air, baineach baineadh do dó an fásca fáscadh a bhí air, is dócha á chrocha chrochadh anuas, agus maraíoch maraíodh an airc t-earc luachra. Tá sé do de bhua aig ag an airc earc luachra gan daut dabht ní haen haon mhathas mhaitheas duit a ghearra ghearradh ansan ansin i sna blúiríocha, blúirí, mar tuca tiocfaidh sí le chéile arís. Deirimís Deirimis le_ fadó go dtagach dtagadh cuid dos de na piastaí péistí lé le chéile em, nuair a dhéanfá, ach, is fíor is dó dóigh liom, de réir nádúrtha, má dhineann dhéanann tú dhá leath dho de phiast, go mair_ go dtucaig dtiocfaidh ceaun ceann ar leath an eireabail eireabaill di, agus go dtucaig dtiocfaidh eireabal eireaball ar leath an chín chinn di, agus beig beidh dhá phiast phéist ansan ansin agat. Ach n'fheaca ní fhaca riamh é sin. Bhídís gan daut dabht i ndeire ndeireadh July aun, ann, agus go bhfóire Dia ar aen aon duine a bheach bheadh a ag gabháilt gabháil d’fhéar deire deiridh nú nó a ag cnuchairt mhóna, nó a bailiú mhóna na corramhíol. corrmhíol. Ó bhí crá úntu. iontu. Luídís níosa níos ghéire géire ar dhaoine ná ar dhaoine eile. Chnocsa Chonaic mise daoine agus bhídís ina maraclog marbhchlog aiges ag na corramhíola. corrmhíola. Ní Níor chlogadar riamh mise ach chrádar go mnic minic mi. mé. Ach, tá sé ráite nuair a dh'eighríodar d'éiríodar chun a chéile sa flaithis fadó gur cuireach cuireadh amach an draum dream a bhí ciúntach, ciontach, agus ansan ansin gur sn_ ndúirt an té is feár fearr an áit a ghlana ghlanadh suas agus thosnaíodar thosaíodar a scuaba. scuabadh. Agus an brus a bhí déanta sa sna flaithis acu, go scuabach scuabadh amach iad, agus gob gurb shin iad a dh'fhan d'fhan san aer agus gob gurb iad san sin a chránn a croí againne sa bhFúr bhFomhar agus i ndeire ndeireadh July. Bhíoch Bhíodh gan daut dabht co_ eh, cuid acu san sin agus bhíoch bhíodh sciathá_ bhíoch bhíodh sciathá_ bhíoch bhíodh siongáin seangáin leis aun ann agus bheach bheadh sciathán orthu. Agus ana-chórtha an-chomhartha báistí ab ea siongáin seangáin sciathánacha a dh'fhiscint. fheiceáil. Agus ana-chórtha an-chomhartha báistí ab ea na corramhíola corrmhíola a dh'fhiscint fheiceáil leis, ach ní dó dóigh liom go dtug éinne aon duine riamh aen aon bhneacht bheannacht dosna do na corramhíola corrmhíola ach a mhlacht mhallacht i gcónaí. Ach is iad de réir dheárthaimh dhealraimh a scuabach scuabadh amach as na flaithis. I ndeire July ach is dócha go gur mú mó a thagach thagadh sé sa bhFór bhFómhar ná July, thagach thagadh a an sí gaoithe. Chífeá D'fheicfeá a ag teacht é sin dá mbeach mbeadh aidhmsir aimsir bhreá an ann agus dhera é a cas_ an aidhm_ aim_ brise briseadh a ag teacht san aidhmsir, aimsir, thagach thagadh gaeth gaoth b'fhéidir ón dtalamh agus thagach thagadh sí ina cóchanna cócha agus chífeá d'fheicfeá smút ag eighrí éirí san aer nú nó b'fhéidir féar agus soip agus gach aen aon rud a scuaba scuabadh an bóthar aici. Uaireanta leagach leagadh sí cocaí féir, cocaí pasálta, pasáilte, an sí gaoithe. Bhíoch Bhíodh daoine a ag faire orthu féin, agus nuair a chídís d'fheicidís an sí gaoithe a ag teacht, bhídís agus pé rud a chídís d'fheicidís ina dtímpeall, dtimpeall, cloch, geósadán, geosadán, sop féir, aen aon rud in ae aon chor, do chúl a dh’úmpó iompú leis an sí gaoithe, agus an geosadán nú nó pé rud a bheach bheadh id i do láimh agat a chathamh chaitheamh leis an sí gaoithe. Mar deiridís gob gurb iad na Daoine Maithe a bhí sa sí gaoithe, agus a scuab_ go rabhadar a ag scuaba scuabadh rudaí leó. leo. Agus go scuapaidís scuabfaidís na daoine chó chomh maith le aen aon rud eile. Mí muar mór tóirneach toirneach is ea July. Agus splauncacha. splancacha. Agus tagann siad gan choinne uaireanta ach ainthíonn aithníonn gach éinne, éinne aon duine go bhfuil an taithí air ar a_ a bhíonn amu amuigh fén faoin dtua dtuaith agus go bhfuil taithí aige air ar a bheith a ag féachaint air ar an aidhmsir, aimsir, ainthíonn aithníonn sé go bhfuil siad a teacht. Ach bhí seanabhean seanbhean bauta babhta aun, ann, agus bhí, bhí sí scaunraithe scanraithe ar fad roim roimh thóirneacha. thoirneacha. Ach, chuala sí an tóirneach toirneach i bhfad ó bhaile i dtosach, agus bhí sí a ag didim druidim léi, agus chua chuaigh sí isteach sa sean_ tseanabhothán tseanbhothán a bhí aici ach go háirithe, agus bhí na tóirneacha toirneacha a ag dul in oilceas olcas agus na splauncacha, splancacha, agus bhí paul poll an adharta iarta an, fé faoi mar a bhíoch bhíodh i múrán mórán dosna do na seanathithe seantithe an uair sin. Do rop sí a ceaun ceann isteach i bpaul bpoll an adharta, iarta, agus dúirt sí, 'Ó a Dhia' dúirt sí 'go saera saora tú mo thón. Tá mo cheaun cheann sábhálta.' sábháilte.' Ach bhuail an splaunc splanc bín binn na tine, agus leagach leagadh an bhín bhinn go talamh agus baineach baineadh an ceaun ceann glan di. [ceol] An tseachtain seo chúinn chugainn le cúnamh Dé, be beidh mé a ag caighnt caint air ar an leanbh, an leanbh i mbroín mbroinn a mháthar, agus tréis tar éis teacht air ar a an sael saol do, dó, suas go dtí go, an lá a baistear é, is dócha.