1947 : QAC000158Ac1
Anois
tosnaig.
tosnaigh.
Peig Sayers An Blascaod Mór Corca Dhuibhne
An
scéal?
Mm
hmm.
Bhí
bodach
muar
mór
láidir
ina
chónaídhe,
i
gCaiseal
Mún,
Mumhan,
fadó
riamh
aidhmsir
aimsir
na
bpágántaíocht.
Págánach
nó
Pailintíeach
a
tugtaí
thugtaí
air.
Fear
muar
mór
saibhir
ab
ea
é,
agus
ní
nach
úna,
ionadh,
do
bhí
caradas
cairdeas
mór
’dir
idir
é
féin
agus
an
líomatiste
a
bhí
ina
thímpeall.
thimpeall.
Bhí
sé
pósta,
ach
má
bhí,
do
rángaig
ráinigh
gur
saelaíoch
saolaíodh
leanbh
iníne
dona
dá
mhnaoi.
An
oíche
a
saelaíoch
saolaíodh
an
leanbh
san
dúirt
an
draoi
a
bhí
aige
leis:
'An
chéad
leanbh
mic,'
arsa
sé,
'a
bheig
bheidh
aige
ag
t'inín,
is
é
is
trúin
trúig
bháis
duitse
féin,
a
rí!
Ach
is
féidir
duit,'
a
dúirt
sé,
'an
obair
sin
a
chur
ar
leataoibh.'
‘Tá
go
math,’
maith,’
arsa
an
Pailitíneach.
Do
bhí
an
scéal
go
math
maith
aige,
do
chinnibh
choinnigh
sé
a
rún
fé
faoi
cheilt
chuige
féin
agus
fios
ná
eolais
ní
thug
sé
d'aen
d'aon
duine
cad
a
bhí
ar
a
aigne.
Ach
do
bhí
an
leanbh
ag
fás
suas
agus
ag
eighrí
éirí
suas
an
méid
ná
borrach
borradh
an
lá
dhi
di
bhorrach
bhorradh
an
oíche,
go
dtí
go
raibh
sí
ag
eighrí
éirí
suas
insa
sna
déagaibh
déaga
agus
í
ina
cailín
álainn.
Ach
do
bhí
muaruaisle
móruaisle
an
cheauntair
cheantair
go
léir
a
ag
buint
baint
na
spor
dá
chéilig
chéile
féach
féachaint
cé
acu
ba
mhó
a
dhéanhach
dhéanfadh
muíntearas
muintearas
agus
caradas
cairdeas
leis
an
óigbhean,
mar
do
bhí
sí
álainn
thar
na
bearta.
Ach
nuair
a
tháine
tháinig
sé
in
aois
pósta
dhi,
do
chuir
a
hathair
gairm
scoile,
nú
nó
fógra
mar
a
déarfá,
amach,
ná
raibh
aen
aon
dul
go
deo
go
raibh
a
iníon
féin
le
fáil
le
pósa
pósadh
aig
ag
aen
aon
fhear
óg,
íseal
ná
uasal,
ach
an
té
do
chuirheach
chuirfeadh
an
saetheach
soitheach
trim
tirim
ag
rith
ar
an
mbóthar.
Do
leath
an
scéal
agus
an
fógra
ó
áit
go
háit
agus
ó
bhéal
go
béal,
agus
do
bhí
méala
mór
ar
na
buachaillí
óga
a
bhí
tímpeall
timpeall
ná
raibh
aon
dul
acu
féin
uirthi.
Ach
do
rángaig
ráinigh
go
raibh
baidhntreach
baintreach
aun,
ann,
insa
sa
tímpeall
timpeall
i
dtaebh
i dtaobh
éigin,
agus
bhí
triúr
mac
aici.
Ach
do
dhineadar
rinneadar
suas
a
n-aigne
go
dtástálhaidís
dtástálfaidís
féin
an
sathach
soitheach
so
seo
a
dhéanamh
có
chomh
math
maith
le
cách.
Ach
aon
mhaidean
mhaidin
amháin
do
lauir
labhair
an
mac
críonna
lena
mháthair.
'A
mháthair,'
ar
seisean,
‘tá
sé
buailte
isteach
i
m'aigne
go
bhfuil
sé
chó
chomh
math
maith
agam
triail
a
bhuint
bhaint
as
an
árthach
so
seo
atá
ar
siúl
i
mbéalaibh
mbéala
na
ndaoine.
Caus,'
Cá bhfios,'
a
dúirt
sé,
'nach
orm
a
thiteach
thitfeadh
an
t-ádh
agus
go
mbeach
mbeadh
iníon
an
duine
uasail
agam?
'’Tá
go
breá,
a
mhic,'
ar
sise.
‘Din
‘Déan
suas
lún
lón
dom,'
a
dúirt
sé,
'pé
scéal
é!
'Do
dhéin
rinne
sí
suas
rán
arán
i
gcomhair
an
lae
a
bhí
chuige
a
bhácáil,
agus
nuair
a
bhí
sé
ar
maidin...
a
chip
is
a
mheanaithí
bailithe
suas
ina
mháilín
bóthair
aige:
'Sea
Is ea
anois,'
a
dúirt
sí,
'do
lón
bóthair
-
ciocu
cé acu
is
fearr
leat,
an
bhlóg
bhollóg
mhuar
mhór
agus
mo
mhlacht
mhallacht
ná
an
bhlóg
bhollóg
bheag
agus
mo
bhneacht?
bheannacht?
''Is
mór
an
ní
an
bhreis,
a
mháthair,'
ar
seisean,
'túrha
'tabharfaidh
mé
liom
an
bhlóg
bhollóg
mhuar,
mhór,
mar
tá
an
lá
fada,'
ar
seisean,
'agus
beig
beidh
ocras
orm'.
Dh'árda
D'ardaigh
sé
leis
an
bhlóg
bhollóg
ina
mháilín
agus
thug
se
sé
a
aghaig
aghaidh
ar
an
gcoíl
gcoill
ag
gearra
gearradh
adhmaid
is
ag
socrú.
Ach
do
bhí
sé
ag
obair
go
tiubh
nú
nó
go
dtí
gur
tháinig
ocras
air
meán
lae
siar,
agus
do
shuig
shuigh
sé
chuige
air
ar
bhínsín
glas
a
bhí
ar
bruach
bhruach
tobar
fíoruisce.
Thairig
Tharraing
sé
chuige
a
chuid
ráin
aráin
agus
do
thosnaig
thosaigh
ar
a
bheith
ag
ithe,
agus
ag
ól
bolgam
don
uisce
fé
féibh
mar
theastaíoch
theastaíodh
uaig.
uaidh.
Ach,
ní
fada
a
bhí
sé
ag
ithe
mar
sin
nuair
a
chnoic
chonaic
sé
sprideoigín
spideoigín
borlach
brollach
dearg
a
ag
teacht
a
ag
trial
triall
air,
de
mhuíntir
mhuintir
Shúilleabháin.
Agus
do
lauir
labhair
sí:
'Mhuise,’
a
dúirt
sí,
‘brúscar
nú
nó
bráscar
a
thúrhad
thabharfaidh mé
go
dtím
dtí mo
gheárrcaig
ghearrcaigh
atá
i
bpoul
bpoll
an
chlaí
le
rátha!
ráithe!
'‘Bíc
'‘Bíodh
ciach
áir
ort,'
arsa
mac
na
baidhintrí,
baintrí,
'ní
mór
dom
héin
féin
a
bhfuil
agam,’
ar
seisean
‘agus
gan
a
bheith
á
roinn…
á
rainniúint
roinnt
leatsa
ná
le
héinne
eile!
'Ní
dhin
dhearna
sí
ach
a
heireabaillín
a
tharrac
tharraingt
tríd
an
tobar,
agus
dhin
rinne
sí
uachtar
fola
agus
íochtar
meala
dho.
dhe.
Do
sceidhinn
scinn
sí
as
a
radharc,
agus
as
go
brách
léi.
Ní
fheatach
fheadfadh
sé
aen
aon
úsáid
a
bhuint
bhaint
as
an
dtobar
ansan,
agus
do
b'éigeant
b'éigean
do
túirt
tabhairt
suas
agus
a
ghreidhm
ghreim
ráin
aráin
a
dh'ithe
ithe
tur
as
a
dhorn,
mar
a
bhí
sé.
Ní...
Chua
Chuaigh
sé
i
bhfeighil
oibre
nuair
a
bhí
an
dínéar
dinnéar
caite
aige,
ach
má
chuaig,
chuaidh,
níorbh
fhéidir
leis
aon
ní
cóir
ná
fúnta
fónta
a
dhéanamh.
Do
b'éigeant
b'éigean
do
a
chip
is
a
mheanaithí
a
bhailiú
suas
agus
teacht
abhaile.
Nuair
a
chnoic
chonaic
a
mháthair
ag
teacht
é:
"Cad
a
thug
abhaile
thu,
a
mhic?'
ar
sise.
'Níorbh
fhéidir
liom
aon
ní
a
dhéanamh,'
a
dúirt
sé.
"Ó,
mo
thrua
thu,'
thú,'
arsa
an
tarna
dara
driotháir.
deartháir.
'D'aithníos
'D'aithnigh mé
féin
ná
raibh
ionat
ach
plobaire
madáin,'
amadáin,'
ar
seisean,
'ná
raibh
aon
chruacht
ná
fuinneamh
ná
ábaltacht
ionat.
Marab
Murab
ea,
a
mháthair!'
a
dúirt
sé.
'Din
'Déan
suas
rán
arán
domsa
a
i
gcomhair
na
maidine
agus
beig,
beidh,
bainhead
bainfidh mé
féin
triail
as!'
Chó
Chomh
math
maith
do
dhin,
rinne,
an
bhlóg
bhollóg
bheag
agus
an
bhlóg
bhollóg
mhuar.
mhór.
Agus
ar
maidin
nuair
a
bhí
sé
réig
réidh
chun
bóthair:
'Is
ea,
a
mhic,'
a
dúirt
sí,
'an
b'í
ba í
an
bhlóg
bhollóg
mhór
agus
mo
mhlacht
mhallacht
nó
an
bhollóg
bheag
agus
mo
bhneacht?'
bheannacht?'
"Túrhad
"Tabharfaidh mé
an
bhlóg
bhollóg
mhuar
mhór
liom,
a
mháthair,'
ar
seisean,
is
mór
an
ní
an
bhreis!'
"Tá
go
math,
maith,
a
mhic!'
ar
sise,
agus
chuir
sí
slán
leis.
D'ime
D'imigh
sé.
Agus,
dálta
dála
an
lae
inné
roimis
roimhe
sin,
nuair
a
bhí
an
t-am
aige
chuin
chun
an
blúire
bíg
bia
d'ithe,
a ithe,
do
tháinig
an
sprideoigín
spideoigín
chuige
i
bhfianaise
an
tobair:
'Brúscar
nú
nó
bráscar,
ar
sise,
'a
thúrhad
thabharfaidh mé
go
dtím
dtí mo
gheárrcaig
ghearrcaigh
atá
i
bpoul
bpoll
an
chlaí
le
rátha!'
ráithe!'
'Ciach
áir
ort!'
a
dúirt
sé.
Níl
brúscar
bruscar
ná
bráscar
agam
ach
brúscar
bruscar
go
bhfuil
mo
lámh
math
maith
agam
féin
leis.'
Ní
Níor
dhin
dhearna
sí
ach
a
heireabaillín
a
tharrac
tharraingt
tríd
an
dtobar
fíoruisce
agus
uachtar
fola
a
dhéanamh
do
de
agus
íochtar
meala.
B'éigeant
B'éigean
do
túirt
tabhairt
suas
i
bhfaid
bhfad
an
lae
siar,
ar
nós
an
dearthár
agus
teacht
abhaile.
Ach
bhí
an
tríú
mac:
'Is
ea,
a
mháthair,'
a
dúirt
sé,
'bainheadsa
'bainfidh mise
triail
as.
Tá
mo
bheirt
driothár
deartháir
traechta,
traochta,
a
duirt
dúirt
sé,
'agus
ca
cá
bhus
bhfios
nach
orm
féin
a
bheach
bheadh
an
t-ádh?'
Do
dhin
rinne
sí
an
lón
do,
dó,
agus
ar
maidean
maidin
larnamháireach
lá arna mhárach
nuair
a
bhí
sé
ag
imeacht
chun
bóthair:
'A
mhic,
a
dúirt
sí,
'an
b'í
ba í
an
bhlóg
bhollóg
bheag
agus
mo
bhneacht
bheannacht
nó
an
bhlóg
bhollóg
mhuar
mhór
agus
mo
mhlacht?''
mhallacht?''
'Dhe,
níor
theip
mbneacht
beannacht
na
máthar
riamh,
a
mháthair,'
adúirt
a dúirt
sé,
'túrha
'tabharfaidh
mé
liom
an
bhlóg
bhollóg
bheag
agus
do
bhneacht.'
bheannacht.'
'Mo
bhneacht,'
bheannacht,'
ar
sise,
'agus
bneacht
beannacht
Dé
leat,
a
mhic!'
D'ime
D'imigh
sé
agus
a
ghiúirléidí
ghiuirléidí
aige.
Ach
nuair
a
bhí
an
t-ocras
ag
teanna
teannadh
leis,
do
shuig
shuigh
sé
ar
bhruach
an
tobairín
fíoruisce.
Agus
ní
muar
mór
a
bhí
ite
aige
ag
nuair
a
tháinig
an
spideoigín
chuige.
'A
Mhic
na
Baidhintrí,'
Baintrí,'
a
dúirt
sí,
'brúscairín
nú
nó
bráscar
a
thúrhad
thabharfaidh mé
go
dtím
ghearrcaig
ghearrcaigh
atá
i
bpoul
bpoll
an
chlaí
le
rátha!
ráithe!
''Mhuise,
mo
ghraidhin
go
brách
tú,'
a
dúirt
sé,
'níl
aon
dea-chló
ort!
Tá
fuíleach,'
fuílleach,'
a
dúirt
sé,
'agus
ár
ndóthain
araen
araon
anso.
Tair
Tar
anso
anseo
in
aice
liom,'
ar
seisean,
'agus
líon
suas
do
bholg,
agus
is
féidir
leat
an
fuíleach
fuílleach
a
dh'ardú
ardú
leat
go
dtíd
dtí do
ghearrcaig.'
ghearrcaigh.'
'Tá
go
math,'
maith,'
ar
sise.
Do
thairig
tharraing
sí
a
heireabaillín
tríd
an
dtobar,
agus
dhin
rinne
sí
íochtar
uisce
dho
dó
agus
uachtar
meala.
'Ithimíst
'Ithimis
agus
ólaimíst
ólaimis
ár
ndóthain
anois!'
ar
sise.
Do
D’
dh’itheadar.
itheadar.
Agus
nuair
a
bhí
an
méid
sin
déanta
acu:
'Sea,
anois,'
arsa
Mac
na
Baintrí,
'is
féidir
leat
an
fuíleach
fuílleach
a
thúirt
thabhairt
go
dtí
do
ghearrcaig.'
Is
féidir
liom'
a
duirt
dúirt
sí,
'agus
is
féidir
liom
math
maith
a
dhéanamh
ar
do
shonsa.
Anois,'
a
dúirt
sí,
'i
gceaun
gceann
dhá
lae,
tairse
tar tusa
anso
anseo
chúmsa,
chugamsa,
agus
beig
beidh
an
t-árthach
déanta
agamsa'
ar
sise,
'féna
'faoina
seol
agus
féna
faoina
craun
crann
agus
féna
faoina
hinnill!'
Do
ghluais
sé
abhaile
agus
níor
lig
sé
a
rún
go
dtí
driotháir
deartháir
ná
máthair.
Ach
nuair
a
bhuí_...
tháinig
an
mhaidean
mhaidin
a
bhí
beartaithe
amach
aige,
do
ghléas
sé
suas
i
gclu
gculaith
mhaith
éadaig
éadaigh
-
don
den
ngnáthéadach
a
bhíoch
bhíodh
á
chathamh
chaitheamh
insa
sa
tsael
tsaol
san
-
agus
thug
sé
a
aghaig
aghaidh
ar
an
gcoíl.
gcoill.
Agus
nuair
a
shroi
shroich
sé
an
launtán
lantán
go
raibh
sé
ag
ithe
roimis
roimhe
sin,
amuh
amuigh
ar
an
mbóthar
muar,
mór,
do
bhí
sí
go
reigineálta
agus
go
hornáideach,
an
t-árthach
ba
dhise
dheise
gur
dh’fhéach
fhéach
éinne
suas
riamh
uirthi
agus
í
ag
imeacht
fúithi
féin
le
hinneall
tine
ar
an
mbóthar
muar.
mór.
'Is
úntach
iontach
an
obair
atá
déanta
agat!'
arsa
Mac
na
Baidhintrí.
Baintrí.
'Ó,'
a
dúirt
sí,
'níleann
'níl
tú
réig
réidh
fós.
Caithfear
foireann
a
dh'fhailt
fhailt
don
árthach
anois.
Beig
Beidh
ort,'
a
dúirt
sí,
'seisear
fear
chun
foirine
foirne
a
dh'fháil
fháil
di.
Agus
nuair
a
bheir
ar
an
mbleach
mbealach
a
ag
déanamh
ar
thig
theach
an
duine
uasail,'
a
dúirt
sí,
'beig
'beidh
na
fir
sin
rót.
romhat.
Ná
fág
éinne
acu
id
i do
dhiaig,'
dhiaidh,'
a
dúirt
sí,
'ach
beir
leat
iad,
mar
oifigeach
gach
aon
duine
acu
dhuit.
Slán
is
bneacht
beannacht
leat
anois!'
ar
sise.
Bhailibh
Bhailigh
sé
leis,
agus
thug
sé
a
aghaig
aghaidh
ar
an
mbóthar
a
ag
déanamh
ar
dhún
baile
na
mná
óige.
Ach
ní
fada
a
bhí
sé
nuair
a
chnoic
chonaic
sé
fear
agus
é
sínte
ar
an
mbóthar
ar
a
bhéal
agus
ar
a
aghaig.
aghaidh.
'Ca
'Cad
tá
ansan
ansin
ort?'
arsa
Mac
na
Baidhintrí.
Baintrí.
'Ó,
fuacht
ort,'
arsa
an
fear
eile,
'nár
lig
dom!
Bhí
dhá
chleach
choileach
ag
glaech
glaoch
sa
Domhan
Toir,
agus
bhíos
bhí mé
ag
éisteacht
leo,'
ar
seisean.
'Ba
mhath
mhaith
liom
...
cé
acu
acu
go
mbeach
mbeadh
an
fear
math
maith
aige.
Is
é
an
ainm
a
glaetar
glaoitear
ormsa,'
ar
seisean,
'Cluais
le
hÉisteacht.'
hÉisteach.'
"Tair
isteach,'
a
dúirt
sé,
'liom!
Teastaíonn
tú
uam,
uaim,
agus
pé
tuarastal
a
loirceoir
lorgóidh tú
be
beidh
sé
le
fáil
agat.'
Phreab
sé
isteach,
agus
do
thmánadar
thiománadar
chun
siúil.
Ní
fada
eile
’on
bhóthar
a
bhí
sé
nuair
a
chnoic
chonaic
sé
fear
ar
an
taebh
taobh
istig
istigh
do
chlaí
agus...
i
bpáirc
mhuar
mhór
leathan
réig
réidh
agus
cheithre
ceithre
cín
cinn
do
ghiorraithe
aige
agus
iad
ag
imeacht
fiain
fiáin
ar
fuaid
fud
na
páirce,
é
ina
ndiaig
ndiaidh
a
ag
d'iarraig
iarraidh
ná
liceach
ligfeadh
sé
aen
aon
cheaun
cheann
dos
de
na
giorraithe
thar
claí.
Agus,
rud
ab
aite
ná
san,
sin,
ní
raibh
fé
faoi
ach
aon
chos
amháin.
Bhí
an
chos
eile
crapaithe
craptha
leis.
Do
ghlaeig
ghlaoigh
sé
air
agus
dúirt
se
sé
leis:
'Tair
'Tar
liom,
a
fhir
mhaith!'
a
dúirt
sé.
'Lig
dóibh
sin!
Pé
tuarastal
a
loirceoir
lorgóidh tú
orm
be
beidh
sé
le
fáil
agat.
Ach
canathaebh,'
cad ina thaobh,'
a
dúirt
sé,
'ná
nach
fuil
bhfuil
an
chos
eile
agat
á
oibriú?''
'Á,
a
dhuine,'
ar
seisean,
'dá
n-oibreoinn
an
dá
chois
ní
fheatach
fhéadfadh
an
sael
saol
seasamh
liom.’
‘Do
ghluais
sé
leis,
agus
i
ndeire
ndeireadh
...
an
stáir
stair
chéanna
do
bhuail
fear
leis
i
ndíg
ndíog
an
chlaí
sa
bhóthair
bhóthar
agus
cnobarlach
conablach
feola
fuaire
aige
á
stracach
stracadh
as
a
chéilig
chéile
agus
gíoscán
díoscán
aige
á
bhuint
bhaint
aisti.
'Cad
é
ba
mhaith
leat
ansan?'
arsa
Mac
na
Baidhintrí.
'Á,'
ar
seisean,
'tá
ocras
im
straca,
sracadh,
agus
ní
féidir
liom
mo
dhóthain
bíg
bia
a
dh'fháilt
fháil
in
aen
aon
áit,
agus
táim
a
ag
d'iarraig
iarraidh
an
ocrais
a
bhuint
bhaint
díom
héin
féin
léi
seo.'
'Fág
ansan
ansin
í,'
a
dúirt
sé,
'agus
gluais
liomsa!'
Do
ghluais.
Bhíodar
ag
cuir
cur
dóibh
agus
ní
fada
go
bhfeaca
bhfaca
sé
fear
in
áirde
airde
ar
mhlach
mhullach
an
chlaí
agus
saíghead
saighead
is
bogha
aige.
Ach
lauir
labhair
sé
leis:
'Cad
tá
ansan
ansin
uait?'
ar
seisean.
"Tá,'
a
dúirt
sé,
'táim
a
ag
faire
air
ar
rud
éigint
éigin
atá
ag
déanamh
cros,
agus
táim
ag
faire
ar
é
a
lauch
.
Is
fear
mise
ar
chomhfhaid
agus
i
ngreacht.'
ngiorracht.'
'Pé
tuarastal
a
dh'iarrhair
iarrfaidh tú
ormsa,'
a
dúirt
sé,
'tá
sé
chó
chomh
math
maith
agat
gluaiseacht
liom.'
Do
D’
dh'imig
imigh
sé
in
aenacht
éineacht
leis,
phreab
sé
isteach
san
árthach,
agus
chuadar
tamall
eile.
Ach
do
bhuail
drothad
droichead
breá
leis
go
raibh
auin
abhainn
mhuar
mhór
uisce
a
ag
rith
féna
faoina
bhun.
Chnoic
Chonaic
sé
fear
ar
a
bhéal
agus
ar
a
aghaig
aghaidh
in
imeall
na
habhann,
agus
gach
aon
tsú
a
thugach
thugadh
sé
fén
faoin
uisce
a
bhí
ag
teacht
go
flúirseach
le
fánaig,
fána,
chuireach
chuireadh
sé
trí
troithe
’on
den
auin
abhainn
tirim
suas
thairis.
Bhí...
Lauir
Labhair
sé
leis:
'A
fhir
mhaith,'
ar
seisean,
'cad
tá
ansan
ansin
ort?'
'Ó,
fuacht
ort,'
ar
sé,
'nár
lig
dom
mo
thort
thart
a
mhúcha!
mhúchadh!
Fear
mise
nár
múchach
múchadh
mo
thort
thart
riamh,
agus
ní
féidir
leis
an
auin
abhainn
mhuar
mhór
so,'
ar
seisean,
'mo
i mo
thort
thart
a
mhúcha!
mhúchadh!
'Fág
ansan
ansin
í,'
a
dúirt
sé,
'agus
gluais
liomsa!
Pé
tuarastal
a
dh'iarrhair,
iarrhaidh tú,
be
beidh
sé
le
fáil
agat.'
Dh'ime
D'imigh
sé
in
aenacht
éineacht
leis,
agus
bhíodar
ag
cur
dóibh
agus
ag
córá,
comhrá,
is
dócha,
i
dteaunta
dteannta
a
chéilig,
chéile,
agus
agar
agairt
#?
eile
don
mbóthar
do
chnoic
chonaic
sé
fear
ar
thaebh
thaobh
an
bhóthair
agus
sceach
gheal
aige
a
bhí
lán
do
dheilgne,
agus
é
á
tarrac
saul
sall
agus
anaul
anall
trí
lúrthacha
lúitheacha
a
chos.
Ach
do
lauir
labhair
sé
leis:
'Cad
tá
anois
ort?'
a
dúirt
sé.
'Ó,
tá,'
ar
seisean,
'tá
tochas
míllte
millte
i
lúrhacha
lúitheacha
mo
chos
agus
níor
baineach
baineadh
riamh
as
é,
agus
ní
lú
ná
a
bhainhi
bhainfidh
sí
seo
as
é.
Do
bheirheach#?
bheirfeadh
sí
seo,'
ar
soisean,
seisean,
'an
clár
ní,
nimhe,
go
mbeach
mbeadh
nimh
air,'
ar
seisean,
'do
bheirheach
bheirfeadh
sí
agus
do
bhainheach
bhainfeadh
sí
an
nimh
as!'
'Tá
go
math!'
maith!'
a
dúirt
sé.
'Gluais
liomsa,
agus
pé
airgead
a
loirceoir
lorgóidh tú
be
beidh
sé
le
fáil
agat!'
D'imíodar
leothu
leo
ansan.
Agus
ní
fada
in
aon
chor
a
bhíodar
mar
do
bhí
fear
fartha
faire
amuh
amuigh
aig
ag
an
nduine
uasal,
ag
an
bpágánach,
nuair
a
chnoic
chonaic
sé
an
t-árthach
tirim
ag
rith
ar
an
mbóthar
ag
teacht
fé
faoi
dhéin
na
cúirte
chuige.
Seo
isteach
é
go
dtí
an
máistir.
'Seo
súd
siúd
orm,
a
rí,'
ar
seisean,
'go
bhfuil
fear
math
maith
éigint
éigin
ag
teacht
agus
an
t-árthach
déanta
aige.
Tá
t'iníon
d'iníon
scartha
anois
leat
nú
nó
riamh!'
'Imig,
a
ghiolla,'
a
dúirt
sé,
'agus
gaibh
gabh
an
carbad
atá
ansan.
Agus
tá
taebh
taobh
do,'
a
dúirt
sé,
'atá...
éinne
a
shuíhig
air,
go
ndéanha
ndéanfaidh
sé
min
mheilt’
do,
agus
cuir,'
a
dúirt
sé,
'mar
captaen
an
árthaig
árthaigh
sin,
cuir
’na
shuí
ar
an
taebh
taobh
san
dod...
don
gcarbad
é'
ar
seisean,
'agus
beig
beidh
a
chúram
díot!'
Ní
raibh
ach
an
méid
sin
caighnte
cainte
ráite
aige
ag
an
ngiolla
agus
aige
ag
an
rí
le
chéile
nuair
a
lauir
labhair
Cluais
le
hÉisteacht,
an
fear
a
bhí
ag
éisteacht
leis
na
coilig
coiligh
roimis
roimhe
sin:
"A
mháistir,
a
mháistir'
a
dúirt
sé,
'tá
do
naumhaid
namhaid
a
ag
teacht.
Ar...
Bí
ar
t'aire
d'aire
féin!
Tá
an
carbad
ag
teacht,'
a
dúirt
sé,
'a
'ag
trial
triall
ort
go
bhfuil
taebh
taobh
ní
nimhe
air,
agus
có
chomh
luath
agus
cuirfear
tusa
it’
i do
shuí
air
be
beidh
tú,'
ar
seisean,
'id
'i do
mhin
mheilt’.
'Ní
bheig
bheidh
go
deidhin,'
deimhin,'
arsa
an
fear
go
raibh
an
sceach
gheal
aige.
'Túir
'Tabhair
domsa
rau,
rogha,
a
mháistir,'
a
dúirt
sé,
'cúpla
scríob
don
den
sci
sceich
seo
a
thúirt
thabhairt
do,
dó,
agus
is
beag
an
bael
baol
ná
go
mbe
mbeidh
sí
mín!
'Mar
sin
a
bhí!
Nuair
a
tháinig
an
carbad
suas
do
tugach
tugadh
rau
rogha
dho
do
Mhac
na
Baidhintrí
Baintrí
chuig
chun
suí
i
dtaebh
dtaobh
an
charbaid.'
Faighim
párdún
pardún
agaibh,'
ar
soisean,
seisean,
'tá
beagán
cúirim
cúraim
agam
le
déanamh
ar
dtúis!'
Do
ghlaeig
ghlaoigh
sé
ar
Fear
na
Scihe,
Sceiche,
agus
do
tháine
tháinig
sé
mar
a
raibh
sé
chuin
chun
suí,
agus
do
thug
sé
cúpla
scríob
don
sceach
gheal
mar
bhí
an
draíocht
uirthi
-
don
gcarbad,
agus
do
bhí
sé
có
chomh
mín
le
síoda.
'Suig
'Suigh
isteach,
a
mháistir,
anois,'
a
dúirt
sé,
'is
ní
bael
baol
duit!'
Chua
Chuaigh
sé
go
dtí
an
tig
teach
agus
bhí
dhá
shúil
mhuara
mhóra
aig
ag
an
rí
nuair
a
chnoic
sé
gan
aen
aon
óspairt
ná
barrathuisle
barrthuisle
ag
imeacht
insa
sa
charbad
ar
an
gcliain
gcliamhain
a
bhí
le
bheith
aige.
Fáiltíoch
Fáiltíodh
roimis
roimhe
gan
dabht.
Ach
nuair
a
bhí
an
dínéar
dinnéar
caite
is
gach
aen
aon
ní
socair
suas
do
bhí
a
thuille
thuilleadh
ceisteanna
aige
le
réiteach.
Do
bhí
air
fear
a
dh'fháil
fháil
a
dh'íosfach
d'íosfadh
d'aen
d'aon
bhéile
an
méid
feola
a
cuirfí
chuirfí
chuige.
Ach
is
aige
a
bhí
sé,
Fear
na
Feola
Fuaire
an
lá
roimis
roimhe
sin,
dúirt
sé
gurb
é
féin
an
fear.
Niseach
Insíodh
Cluais
le
hÉisteacht
do
dó
pé
ní
a
bhíoch
bhíodh
ar
siúl
aige
ag
an
rí
agus
aig
ag
an
dteaghlach
le
chéilig.
chéile.
Do
bhíoch
bhíodh
cúntas
cuntas
math
maith
aige
ag
Mac
na
Baidhintrí
Baintrí
air,
mar
do
bhí
an
fear,
Cluais
le
hÉisteacht,
do
bhí
eolas
math
maith
aige
ar
cad
a
bhíoch
bhíodh
acu
á
rá
is
do
d’
niseach
insíodh
sé
gach
focal
do.
dó.
Is
math
maith
as
san
sin
abhaile
air
do
tháine
tháinig
sé
agus
do
cuireach
cuireadh
chuige
an
fheoil.
Má
tá,
do
bhí
sé
ag
ithe
agus
ag
ithe
agus
ag
ithe.
Ach
ní
fada
in
aen
aon
chor
gur
loirg
sé
a
thuille,
thuilleadh,
agus
do
loirg
sé
a
thuille!
thuilleadh!
'Ó,
ar
son
an
tsaeil,'
tsaoil,'
arsa
an
rí,
'íosair
'íosfaidh tú
mé
féin
sa
deire!'
deireadh!'
Do
dhin
rinne
sé
seift
ina
dhiaig
dhiaidh
sin,
agus
dúirt
sé
go
gcaitheach
gcaithfeadh
sé
fear
a
dh'fháil
fháil
a
dh'ólhach
d'ólfadh
an
áirithe
sin
dí,
gan
stad.
Ach
do
bhí
Cluais
le
hÉisteacht
ag
éisteacht
leo.
Ach
dúirt
sé
leis:
'A
mháistir,'
ar
seisean,
'caithe
'caithfidh
tú
fear
a
dh'fháil
fháil
anois
don
rí
a
dh'ólhaig
ólfaidh
an
áirithe
sin,'
a
dúirt
sé,
'ná
licig
licfidh
aon
bhraen
bhraon
dos
de
na
srutha
atá
ag
teacht
air
ar
an
gcúirt...
aen
aon
bhraen
bhraon
dul
thairis.
‘Ná
bac
san
do,'
arsa
an
fear
a
bhí
ar
a
bhorlhach
bhrollach
san
auin.
abhainn.
'Beig
'Beidh
mádh
mámh
math
maith
i
gcártaí
aige
núalaig
ar ndóigh
#?
ní
liceadsa
ligfidh mise
aen
aon
bhraen
bhraon
tharam!'
Chua
Chuaigh
sé
i
bhfeighil
an
uisce;
agus
do
bhíoch
bhíodh
nach
gach
aen
aon
tsú
thugach
thugadh
sé
dhon
don
sruth
a
bhí
ag
teacht
anuas
féna
faoina
bhráid,
chuireach
chuireadh
sé
seacht
slata
trim
tirim
thairis
suas
é.
'Ó,
ar
son
an
tsaeil,'
tsaoil,'
arsa
an
rí,
'is
muar
mór
an
scaunra
scanradh
thu!'
thú!'
Sea.
Bhí
an
oíche
sin
go
math
maith
acu.
Ach
larnamháireach
lá arna mhárach
do
theastaig
theastaigh
bhuaig
uaidh
go
bhfaigheach
bhfaigheadh
sé
fear
a
bheach
bheadh
có
chomh
luath
léna
lena
chapall
iallaite
diallaite
a
bhí
ar
stábala
stábla
leis
na
blianta
roimis
roimhe
sin
aige,
agus
ceaun
ceann
an
chapaill
bháin
óna
leithéid
sin
d'áit,
a
thúirt
thabhairt
chuige
-
go
gcaitheach
gcaithfeadh
sé
fear
a
dh'fháil
d'fháil
a
chineóch
choinneodh
suas
leis
an
capall
iallaite
diallaite
agus
lé
le
marcach,
agus
an
ceaun
ceann
an
chapaill
bháin
a
bheith
aige
níos
luatha
luaithe
ná
é.
'Sea,
anois,'
arsa
Cluais
le
hÉisteacht,
'a
mháistir,
cad
tá
le
déanamh
agat?'
'Ná
bíoch
bíodh
aen
aon
cheist
ort,
a
mháistir,'
arsa
Fear
na
leathchoise
agus
na
ngiorraithe
ó
chianaibh,
'mise
an
fear
do!'
dó!'
Larnamháireach
tairrigíoch
tarraingíodh
amach
capall
fiain
fiáin
láidir,
amach
as
an
stábala,
stábla,
agus
do
bhuail
marcach
ar
a
dhraum,
dhrom,
agus
as
go
brách
leis
féin
agus
le
Fear
na
Leathchoise.
Bhíodar
ag
imeacht
agus
ag
imeacht
agus
ag
síorimeacht
lé
le
chéilig.
Agus
bhí
an
teaghlach
go
léir
ag
faire
air
ar
cad
é
an
scéal
a
bheach
bhuathu.
uathu.
Ach
do
chualaig
chuala
Cluais
le
hÉisteacht,
ach
go
háirithe,
do
chon-...
dúirt
sé
go
raibh
an
marcach
chun
tosaig.
tosaidh.
Ach
dúirt
Fear
Saíghead
Saighead
is
Bogha:
"A
mháistir,'
ar
sin,
"ná
bíoch
bíodh
ceist
ort!
Aidhmseodsa
Aimseoidh mise
an
buachaill,
ar
seisean,
'agus
ní
bael
baol
duinn!'
dúinn!'
Do
dhin,
rinne,
dh'ime
d'imigh
se
sé
féin
ar
leataoibh
agus
do
ghléas
sé,
mar
do
mhaoil#?
mhaolaigh
sé
iad...
bhíodar
lán
do
dhraíocht
-
do
ghléas
sé
an
saíghead
saighead
is
bogha.
Agus
nuair
a
bhíodar
i
ngireacht
réimse
dhon
don
dtig
is
don
gcúirt
do
dh'aidhmsig
aimsigh
sé
an
marcach
agus
do
leag
sé
anuas
don
chapall
é.
Tháinig
an
capall,
agus
do
bhí
Fear
na
Leathchoise
agus
a
ineáil
anáil
go
breá
tairrigthe
tarraingte
aige
roimis.
roimhe.
Ach
is
mar
sin
a
bhí.
Do
thug
sé
leis
ceaun
ceann
an
chapaill
bháin,
agus
nuair
a
thug
sé
i
láthair
an
rí
é:
'Seo,
a
rí,'
ar
seisean,
'tá
t'iníon
d'iníon
agam!'
'Ó,
tá
gan
aen
aon
dabht,'
a
dúirt
sé,
'm'iníon
agat.
Agus
má
tá,'
ar
seisean,
'is
cúis
bháis
dom
féin
é!'
'Ná
bíoch
bíodh
eagala
eagla
ort,
a
rí,'
ar
seisean,
'ní
hé
an
tslí
atá
agat
inniubh,'
a
dúirt
sé,
'a
bheig
bheidh
agat
sara
sula
fada.
Beimíd
Beimid
go
léir
in
aen
aon
rian
amháin."
Pósach
Pósadh
Iníon
an
Rí
agus
Mac
na
Baidhintrí
Baintrí
le
chéilig,
chéile,
agus
do
bhí
flea
fleadh
agus
féasta
agus
bainis
ar
fheag
fheadh
seacht
lá
agus
seacht
n-oíche
aige
ag
bocht
agus
aige
ag
nocht,
mórtímpeall,
mórtimpeall,
insa
sa
teaghlach
san,
fé
faoi
chúmpord
agus
fé
faoi
cheol
agus
fé
faoi
cheannas
có
chomh
math
maith
agus
dá
mbeach
mbeadh
sé...
sí
pósta
le
mac
le
rí
agus
baunrín.
banrín.
Do
bhí
an
sael
saol
imithe
ansan
ansin
agus
an
bhainis
i
leataoibh
agus
an
draíocht
imithe
dos
de
na
buachaillí
seo
do
thóg
sé
isteach
ina
árthach.
Do
bhí
an
draíocht
imithe
don
árthach
trim
tirim
ag
rith
ar
an
mbóthar.
Do
bhíodar
ag
mairiúint
maireachtáil
go
cómpórdach
soilibhir
suairc
i
dteaunta
dteannta
a
chéilig
chéile
ar
feag
feadh
lae
agus
bliana,
agus
do
saelaíoch
saolaíodh
mac
óg
do
Mhac
na
Baidhintrí.
Baintrí.
Aguis
Agus
deirtear
gur...
nuair
a
dh'eighrig
d'éirigh
san
suas
in
aois,
deirtear
gurb
é
an
chéad
rí
Críostúil
a
bhí
ar
Chúige
Mún
Mumhan
é
insa
sa
tseanaidhmsir
tseanaimsir
lena
lín.
linn.
Do
thug
sé
leis
a
mháthair
tréis
tar éis
tamaill,
agus
do
bhí
an
chuid
eile
dho
do
dheire
dheireadh
a
saeil
saoil
aici
go
cúmpórdach,
compórdach,
an
bhean
bhocht
,
mar
ná
nár
fan
fhan
éinne
ina
teaunta,
teannta,
agus
do
bhí
sí
go
soilibhir
suairc
ina
theaunta
theannta
agus
gan
aen
aon
cheal
sa
tsael
tsaol
uirthi
nú
nó
go
dtí
go
raibh
sí
críonna
casta.
Agus
do
chuir
sé
í
có
chomh
huasal
agus
do
cuirfí
chuirfí
baunrín
banríon
i
dtalamh
Dé
nuair
a
fuair
sí
bás.
Sin
é
mo
scéalsa
agus
má
tá
bréag
an
ann
bíoch!
bíodh!
Níl
leigheas
agamsa
air.
Tá
mo
dhícheall
déanta
agam
air
agus
fóroír,
faraor,
níos
mú
mó
ná
mo
dhícheall,
mar
táim
sínte
siar
go
tréan
sa
leabaig
leaba
ar
chúl
mo
chínn
chinn
agus
mi
mé
a
ag
caighnt
caint
ar
fuaid
an
domhain
le
chéilig
chéile
agus
píp
píopa
air
ar
mo
bhéal,
agus
nách
nach
úntach
iontach
an
scéal
é,
thiar
díreach
mar
a
bhfuil
Tig
Teach
Mhóire!
Raghaig
Rachaidh
mo
chaighnt
chaint
chó
chomh
fada
le
tig
teach
Joe
síos
go
Ti
Teach
Dhonncha
Daoi.
Táimse
i
dTig
dTeach
Mhóire
agus
muíntir
muintir
Joe
in
do...
aige
ag
Ti
Teach
Dhonncha
Daoi
i
gCúige
Uladh.
Agus
nách
nach
mór
an
t-uafás
agus
an
cor
sa
tsael
tsaol
é
-
go
leaga
Dia
an
t-ádh
ar
úr
bhur
saethar!
saothar!
Amen!