1969 : QQTRIN016131c2

Nuair a bhí mise a ag goil dul ar scoil is cuimhneach liom go math maith bhfuil fhios ad, agat, bhí, ní ro raibh aen aon chaint an uair sin a a Phroinsiais ar dól ná rud a ar bith mar sin. Bainiú Baineadh as a tala talamh é, tá mé a ag rá na ina gnáthdhaoiní. gnáthdhaoine. Bhuel anois an áit a mbíoch mbíodh cúlódar comhluadar mhór mór a d'fhách siad d'fhaighidís péire bróga déara déarfaidh mé i dtús sa ghímhre gheimhridh agus eh tá a fhios ad do do héin, ní ro raibh sé an-éasca b'fhéidir sé phéire bróga nó seacht bpéire bróga a chuir chur ar ghasúr a bheach bheadh a ag goil dul aig chuig a an scoil. Bhuel anois, fua__, d'fhách d'fhaigheadh siad é sin i gcúnaí mar déará, déarfá, sul má... sula... sul má sula thagach thagadh an dubhghímhre dubhgheimhreadh isteach agus dá mbeach mbeadh na ina bróga sin caite i dtús an earra, earraigh, ní gheauch bhfaigheadh siad aen aon phéire eile mar ní bheach an... na, na ina haireachaí hathaireacha ná na ina máireachaí máithreacha in acúinn acmhainn a bheith a ag ceannach péireachaí bróga dhób dhóibh chuile gach uile thrí mhí. Chathach Chaithfeadh siad a ghoil dul ina mbonnaíochaí mboinn aig chuig a an scoil agus bhí rial riail amháin aig ag an máistir: mara mura mbeach mbeadh do chosa glan nuair a thosá thosófá a ag goil dul aig chuig a an scoil gheauá gheofá túirne tuirne Mháire, chuirí chuirfí amach thú a ag glana glanadh do chosa aig ag a sruthán ba ghoire ghaire dhon scoil agus an uair sin a dtigeann dtuigeann tú bhíoch bhíodh páistí a bheach bheadh eh ó dhe dheich mbliana go dtí dhá bhliain déag a ag díona déanamh roínnt roinnt mhath mhaith oidhbre oibre sa mbaile, an dtuigeann tú, agus bhíoch bhíodh siad meascaí measctha le críofóg créafóg agus chuile gach uile shórt short mar sin agus bhíoch bhíodh a gcosa salach agus bhíoch bhíodh siad tuirseach na créatúir tráthnúna tráthnóna is dóí, doiche, b’fhéidir go gur minic nach níheach nífeadh siad go math maith iad a ag goil dul a chola chodladh dhóp, dhóibh, ach chach chaitheadh siad iad a níochán dá bhfeiceach bhfeicfeadh an máistir iad.

Sea agus bhíú bhíodh go leor páistí costarnocht cosnochta ag goil dul ar scoil an t-am sin.

Ó maidir le coisnochtaí cosnochta sa saura samhradh fiú amháin bhíoch muid bhímis a ag díona déanamh íontas iontas anois go de chlán chlann de__ mar a deir muid deirimid héin féin na muicíní, tá a fhios ad agat na ina siopadóirí, máistrí scoile agus póilíos póilíní agus mar sin a an dtigeann dtuigeann tú, is iondúil i gcúnaí go mbíoch mbíodh siad níos gléasta agus go mbíoch muid mbímis muid a ag ceapa ceapadh go ro raibh eirm urraim ag a goil dul dób dóibh seachas muid héin, féin, na gnáthdhaoiní, gnáthdhaoine, ach is ba mhath leob... leo... d’fheiceá d’fheicteá ag imeacht ina mbonnaíochaí mboinn iad mar chuile gach uile pháiste agus ba mhath leob leo a mbeith na ina mbonnaíochaí mboinn mar bhíoch bhíodh siad i in ndan ann ruth rith agus rásáil go háirid háirithe ó thiocach thiocfadh déara muid déara*muid an tAidhbreán tAibreán nú nó an Bheáltaine, Bhealtaine, d'fheiceá d'fheicteá na ina laethantaí laethanta breátha a ag tíocht, teacht, bhfuil a fhios ad agat agus bhíoch bhíodh fúnn fonn orub orthu a bheith ina mbonnaíochaí. mboinn.

Sea, agus b'fhéidir go ro raibh siad ní ba shláintiúla dá bhárr. bharr.

Ó níor ní rinne dhearna sé aen aon dochar ób, dóibh, ní rinne dhearna sé aen aon dochar faoin domhan go do aen aon dreám dream againn. Bhí muid Bhíomar i bhfad Éireann níos fearr ach gomb fhéidir an dtigeann dtuigeann tú eh dá mbeach lá fuar a thiocach thiocfadh san Aidhbreán, Aibreán, b'fhéidir go minic na daoine, na ina gnáthdhaoiní gnáthdhaoine nach mbeach mbeadh sé in acúinn acmhainn acub acu an dtuigeann tú na... na bróga a bheith ar chuile gach uile pháiste.

Is dóí dóigh go mbíú mbíodh roinnt mitseála ar siúl i gcónaí a Sheáin.

Bhuel bhíoch.... bhíodh.... ....[gáire].... ....[gáire] agus bhíoch, bhíodh, bhuel ní dhearna mé héin féin go leor ó. dó. Rinne mé beagán ó, dó, caithe caithfidh mé é a audachtáil admháil ach bhíoch bhíodh sé i gcúnaí a ag baint eh eh a Phroinsiais leis na ina gasúir a bhíoch bhíodh tamall ón scoil. Tá a fhios ad agat anois bhíoch bhíodh bailteachaí bailte isteach sa sliabh. Bhíoch Bhíodh baile amháin... déarach muid, déarfaimís, Baile na ina mBrauch, mBrobhach, nú... Níl ansin ach sompla sampla amháin mar déará, déarfá, bheach bheadh deis acub, acu, ní hé le rá go bhfuil mise a clausán clamhsán ar Bhaile na ina mBrauch mBrobhach ach an oiread le haen haon bhaile eile ach an dtuigeann tú, bhí siad i bhfad, roínnt roinnt fada ón scoil agus eh b'fhéidir nach gcasthaí gcasfaí na ina tuismitheoirí ar an máistir nú nó an dtuigeann tú ar fea feadh i bhfad. Bhuel d'fhéatach d'fhéadfadh siad sin bráití bránna a bheith acub acu agus eh dó nú nó trí go de sheachtainí a bheith in áit ób dóibh héin féin socraí socraithe acub acu an dtuigeann tú lé le go bhféatach bhféadfadh siad clúideannaí clúideacha deasa a bheith acub acu agus ní bhíoch bhíodh a fhios aig ag an máistir arnú ar ndóigh ní ra raibh aen aon iallach orub orthu a ghoil dul aig ag a scoil ach go mb’fhéidir go mbeach, mbeadh, á dá mbeach mbeadh gasúr piocúil án, ann, bheach bheadh an máisitr i gcúnaí gcónaí a ag cuir cur a thuairisc nú, cailín ná buachaill, tigeann tuigeann tú héin féin an dtuigeann tú... Bhíoch Bhíodh cuid acub acu seo cliste go math, maith, fiú fiú amháin le a ghoil dul siar go dtí cuide cuid dhár dár lé léigh mé i dtaíobh dtaobh Mhícheál Breathnach an t-údar Chois Fhairrge Fharraige uair amháin. Chua Chuaigh sé in éineacht leob leo cúpla uair agus d’auda d’admhaigh sé héin féin ina chuid scríbhneoireacht é. Ba spórt leis é.

Sea [gáire]. Bhuel ba bheag Gaeilge a bhí ar scoil em nuair a bhí tú, nuair a thosaí thosaigh tú héin féin a Sheáin is dóí. dóigh.

Ó ní ro, raibh, bhuel bhí beagán Gaeilge án ann ach thrí trí Bhéarla anois a d'fhólaim d'fhoghlaim mise eh a chuile gach uile ábhar a ro raibh mé án ann cé is moite go mbíoch, mbíodh, go mbíoch mbíodh leaura leabhra Gaeilge ainn. againn. Bhíoch Bhíodh stair na hÉireann ainn mar a déará déarfá ach uimhríocht, tíreolas, chuile gach uile shórt acub acu sin a Phroinsiais is thrí trí Bhéarla a d'fhólaim d'fhoghlaim mé é agus eh....

....Cé gur i gcroí na ina Gaeltachta a bhí tú i gcónaí ar ndóí. ndóigh.

Sea, i gcroí na ina Gaeltachta anois agus eh nuair a chainic chonaic mise mo chuid páistí héin féin a ag fás suas bhreathna bhreathnaigh sé aisteach dhom dom nuair a d'fheicinn chuile gach uile shórt acub acu trí Ghaeilge le hais an chaoi ar fhólaim fhoghlaim mé héin féin é agus eh bhí... bhít bhíodh sé a ag tíocht, níl fhios am agam ar... an ndéarach ndéarfadh duine ná... go ro raibh sé mídá__ mínádúrthach mínádúrtha ach bhí sé a ag tíocht teacht ré réidh go leor linn cheap muid cheapamar ach gomb gurbh fhéidir go mbíoch muid mbímis a ag léamh leaura leabhair Béarla agus nár thuig muid thuigeamar céard a bhí muid bhíomar a léamh mar gheál gheall ar go mba gur Gaeilge leac an tealla, teallaigh, Gaeilge a bhíoch bhíodh ar leac an tealla teallaigh ar ndú ndóigh cheapainn cheapfainn héin féin ach maidir le uimhríocht déarainn... déarfainn... déarainn déarfainn héin féin gur thuig mé go math maith iad ar chuma ar bi. Déarainn Déarfainn gur thuig mé go math maith iad.

Sea. Bhuel déarhá déarfá go bhfuil an ghlúin óg anois níos léannta ar chuile gach uile bhealach....

Á....

....ná mar a bhí do ghlúin héin? féin?

Bhuel tá, tá....

....Ar bhealach eile ar fad ar ndóí. Ar bhealach eile ar fad tá. Tá, tá. Ní_ níl mé, ah tá, ara tá difríocht mhór ar fad án an mar tá siad, ar chuile gach uile bhealach níos traenáilte mar a deireanns muid deirimid ná an chaoi a ro raibh sé mar nuair a bhí muid bhíomar a ag goil dul aig chuig a an scoil a Phroinsiais bhfuil a fhios agad, agat,

ní ra aen aon iallach air ar dhuine a ghoil dul aig chuig a an scoil mara mbeach mbeadh athair agus máir máthair án ann a mbeach mbeadh fúnn fonn air, a chuid gasúr a chuir chur aig chuig a an scoil. Bhuel d'fhéatá d'fhéadfá fanacht sa mbaile. Bhuel á dá mbeach mbeadh gasúr cliste héin féin ansin án ann san earrach an dtuigeann tú theasta theastaigh cúna cúnamh ón athair agus ón máir máthair an dtigeann dtuigeann tú nuair a bhíoch bhíodh siad ag cur cuir agus ag treaú treabhadh eh tá fhios ad agat héin féin obair mháll, mhall, choinní choinnítí páiste sa mbaile ar fea feadh coighcíse coicíse nú nó trí seachtainí nú nó cheithre seachtainí. Bhuel thuiceá thuigfeá ansin cé chó chomh fada siar agus bheach bheadh sé sin ó pháiste eile á dá mbeach mbeadh an m__ máistir a múna múineadh ábhar nú nua ar bi bith ach eh anois an dtuigeann tú ní cháillhe chaillfidh siad aen aon aen aon lá ná _____ mara mura bhfuil tinneas nú nó rud mar sin orub orthu agus tá siad, tá chuile gach uile shórt eh eh acub acu mar déará. déarfá. Níl aen aon cheó cheo cáilte caillte acub acu ach nuair a bhí mise a ag goil dul ar scoil, d'fhéatá d'fhéadfá go leor rudaí a chaille chailleadh mar shompla shampla eh eh eh is cuimhneach gur cháill chaill mé héin féin ábhar nár fhéad mé breith riamh ceart orub orthu eh agus níl níl mé a ag rá gur coinníú coinníodh rá-fhada ró-fhada sa mbaile mé ach b'fhéidir gur coinníú coinníodh seachtain amháin mé.

Sea.

Ach eh tá difríocht mhór anois án. ann.

Bhuel tá caill éicint éigin an ann déarhainn déarfainn sa tslí seo nach bhfuil oiread eolais acu ar na seantraidisiúin, na sean-nósanna b'fhéidir, agus rudaí den tsórt sórt sin, cúrsaí béaloidis agus rudaí den tsórt sórt sin.

Ehh bhuel cén chaoi anois is mú mó a bheach tú bheifeá á rá sin a Phroinsiais?

Bhuel díreach na seanscéalta bhí oideahas oideachas de shórt eile an ann agus bhí léann de shórt eile...

...Óóó...

....aig ...ag na ina seandaoine mar a déarhá.... déarfá....

...Ó sea, ó tigim tuigim anois, bhuel tá, agus ceapaim anois go bhfuil an raidió, an raidió ar ndú ndóigh nuair a tháinig sé. Is cuimhneach liomsa nuair a bhíoch bhíodh mé, nuair a bhí mé i mo ghasúr b'fhéidir de deich nú nó dó-dhéag dó dhéag dho de bhlianta go mbeinn sásta á dá bhfuínn bhfaighinn cead a ghoil dul ar cuairt i dteach áirid áirithe a mbídís a ag rá, a mbíoch mbíodh na seanachaí seanchaithe a ag cuir cur ób dóibh agus ag inseacht insint scéalta fiannaíochta agus chuile gach uile shórt mar sin. D'fheiceá D'fheicfeá seanfhear na shuí i gclúid agus a dhá láimh faoi chúl a chínn chinn aige agus é a ag seanachas seanchas go lán tí, agus, ach tá sé sin imí. imithe.