1950 : QQTRIN028506c1

Bhí a bhean a ar shiúl amuích amuigh fá faoi uisce agus d'fhág sí an leanú leanbh insa sa chliabhan. chliabhán. Nuair a bhí sí a ag teacht ar eis ais chas sí air ar na siógaí sióga a ag goil dul amah amach as a an doras leis i gcéim dhá chos agus thiontaí thiontaigh sí istea isteach _____ agus chuir sí na maide briste trasna air a a chliabhan, chliabhán, an dóí dóigh na dtiocú dtiocfadh leofa leo í a thúirt thabhairt leis aríst. arís.

Bhuel a ar chuala tú scéaltaí scéalta eile fá faoi na siógaí? Bhí, bhí...

...Ó chuala mé scéaltaí... scéalta...

...Bhí tórú tórramh acú acu ná?...

...Bhí tórú tórramh acú acu agus bhí, bhí eh.

Bainis?

Bainis acú. acu.

Agus...

...An dá chuid acú. acu.

Goidé Cad é an sórt éadaí a bhí orthú orthu ar a an tórramh anois?

Bhí eh geal.

Á ní ní bhíú bhíodh éadaí geala orthú orthu air...

Glas!

Glas? Glas a bhí orthú orthu ar a tórú?.... tórramh?....

Glas! Glas a bhí orthú orthu ar a an tórú.... tórramh....

Agus éadaí....

....agus bhí có chomh maith le céad cloigeann acú. acu.

Agus caidé cad é a bhí eh ar siúl acú? acu?

Siúl, bhí siad a ag siúl trasna an sliaú, sliabh, a ag goil dul istea isteach go, do na.... ...Caidé a ag

bhí a, bhí á dheánú dhéanamh acú? acu?

Caidé Cad é a bhí a dhéanú dhéanamh acú? acu?

Sea, a mbíú mbíodh cuid mhór scairtí agus? Ó

bhíú. bhíodh.

Tormann agus mar sin?

....Cuid acú acu agus cuid acú acu a ag caoiniú agus cuid acú acu a ag gáirí.

Sea. ____+

chuir siad de taoibh taobh theas_ de taoibh taobh atá tusa, ligeit siad ligeit*siad ____ mór gáirí astú.

Sea. Bhuel ca__ eh caidé cad é an cineál éadaí a chaitheit siad chaithidís ar an bhainis?

Bhí, bhí bán orthú. orthu.

Sea, bhuel caidé cad é a bhí ar siúl ar a an bhainis?

Agus bhí eh bhí s_, fua chuaigh siad suas a an bór bóthar seo atá tusa air anois.

A An dteachaigh? ndeachaigh?

Chuaí. Chuaigh.

Chuaí.

Suas ansin.

Sea, bhuel a chuala tú rud a ar bíth bith eile fá faoi na siógaí? sióga?

Char Níor chuala ach chuala mé mo mháir mháthair hín féin ag ársú ársaí gur, gur go hainic bhfaca sí beirt acú acu tráthnóna amháin, eh sean-yard sean-yard agus rith sí ar neart a anama, bhí egla eagla oraí uirthi uafa uathu agus chuala mé uair fó faoi dúirt bhean a ar shiúl a ag bhí a ag teaht teacht na chun na mboile mbaile agus choinní choinnigh sí ____ oíche í a shiúl ar fud na coillí coille agus rait siad rachaidís na chun na seoí agus nuair a thagaid thagadh sí an fad seo, rann rinne siad gáirí oraí uirthi agus ansin rait siad rachaidís píosa eilí eile is rann rinne siad gáirí aríst arís oraí. uirthi. Choinní sí a siúl go brise briseadh an lae unn ann ar moidín maidin agus chuala mé sin agus an, na _______ ansin, ú ó tá Peadar óg agus tá mise oesta. aosta. [Gáire] Nis Anois gubháilt gabháil do dó sin anois.... Bhuel... Cha Ní dtuigeann, thuigeann, cha ní chuimhníonn sé sin a chor a bith ar na rudaí seo, tá sé có chomh óg leis sin agus tá mise, ____ oesta... aosta... tuigimsa tuigimse na rudaí a chuala mé iad uile go léir a ag caint.

Á han fhuil níl mise óg, [gáire] ar chór chor a ar bíth. bith.

Níl tú oesta aosta a bhuail! bhuachaill!

Ó tá, tá, oesta aosta go leor.

Bhuel cén aois atá agad agat a Pheadair? Cén aois atá agad?

Ceithre scór agus seart seacht mbliana.

Sin aois mhór! Sin aois mhór!

Ceithre scór agus seart seacht mbliana?

Sea.

Á níl tú ceithre scór.

Four, four, four.

three score, three score

Á three, three, three score is agus sixty.

Ceithre scór.

Four is.

Four score eighty... [gáire]

Ya can add them...

Sin ochtó is agus ochtó a seacht. Eighty seven? sin aois mhór....

Seven, seventy.

Seventy seven.

Aye.

Sea. Sin seacht... Coming ocht mbliana, coming ocht now... ...Seachtó a seacht.... ....Seventy seven ____+. Aye. Seacht mbliana déag is agus trí scór.

Trí gló__, trí scór agus seart seacht mbliana déag, sin an. Sin an aois, sea.

Bhuel sin aois mhaich. mhaith.

Bhuel bhí a ag gólt gabháil fá faoi chaoirí chaoirigh agus hainic chonaic sé cloh cloch cruinn thuas in, insa sa pháirc agus bhí sé i a gcoinne í a chuir suas a rollag. rolladh.

Rollag? Rolladh?

Sea agus chuir sé a éí aghaidh ag siúl agus mhara mharaigh sé an fear, ar An Bhinn Tharlaí. Tharlaigh.

Hm-huh. Ó ar An Bhinn Tharlaí? Tharlaigh?

Se. Sea. Bhfuil’s agad agat goidé cad é an áit a bhfuil, sea... Dan na Cillríge.

Tá’s Tá a fhios ar dóí. dóigh.

Bhuel sin é.

Ansin sa sean-yard? Sean-yard. Sean-yard.

Bhuel cá háit anois a rabh raibh an an seanmhuileann ansin?

Ó bhí an muileann abhus míle os a cionn sin.

Bhí, bhí.

Bhuel bhí....

....Muileann thíos aig ag an draet. droichead.

Bhí muileann aig ag an draet droichead agus muileann insan san es. eas.

Se, Sea, bhí.

Agus....

....Muileann an Éada Éadaigh a bhí san es. eas.

Muileann an Éadaí? Éadaigh?

Mhm.

Arsaí Ársaigh dúinn rud einteat éigin fá faoi Mhuileann an Éadaí Éadaigh a Pheadair.

Úúú cha ní ró raibh mise unn ann an t-am sin...

A bhuel chuala tú, chuala tú na seandaoine a ag caint air?

Nár chuala tú na seandaoiní seandaoine ag asú air co chomh maith leis an rud einteat éigin eile?

Cha Ní ró, raibh, cha ní ró raibh sé, char níor chualaí. chuala. Cha Ní ró raibh na seandaoiní seandaoine cha ní ró raibh sé ar siúl nuair a bhí siad mór, ____ a rá, tá sé oesta aosta oesta aosta amah, amach, an muileann sin.

Ó tá, ach...

Sea. Bhuel caidé cad é a bhí á dheanú dhéanamh acú? acu?

Oesta Aosta oesta aosta amah! amach!

Caidé Cad é a bhí á dheanú dhéanamh acú acu sa muileann sin?

Ó, bhí siad a... a ag cur daith air.

Air Ar an éada. éadach.

Air Ar an éada éadach ansin.

Shea. Agus caidé cad é eile a bhí ar siúl acú acu a Eibhlin? Ar chuala tusa na seandaoine a rá? Caidé Cad é eile a bhí ar siúl acú? Thusa a Eibhlin Eibhlín a.

Chan fhuil Chan*fhuil nuair a bhí_ b_ muileann agus iad ag iarra iarraidh daú éada éadaigh agus ag iarraí iarraidh cruinniú na ... caidé cad é an t-ainm atá air? Ním Déanaim dearmad air.

Dye ab é?

Na, cad_ caid_

Na dathannaí dathanna a chuir insan san éada? éadach?

Se... Sea...

Dye.

Sea.... Sea.

Sin é sin é dye-annaí. dye-eannaí.

Sea.

Gorm uile go léir a chuir siad unn. ann.

Sea bhuel caidé cad é mar a rinn siad, caidé cad é mar a fuair siad na dathannaí dathanna anois?

Bhain siad na trí, le guirnea. cruithneacht.

Sea...

bhain siad le guirnea, cruithneacht, agus a, bhuail siad insa sa photta phota é agus d'fhág siad a an t-éada t-éadach a ag luí síos unn ann e... is agus chuir siad, chuir siad em_ tromán air, for ar the_ dén den t-ainm atá, atá ar weight?

Trom. Tro __

Meachan? Meáchan? Meachan? Meáchan? Sea, tromán?

Tromán.

Aye.

Chuir siad _____ go, go dtí go luígead luífeadh sé isteach go nglacait nglacfadh sé an dath.

Mhm.

Glacann siad an dath as an uisce.

Tuigim.

Se. Cha Ní dtiocú thiocfadh leofa leo é sin a dheanú dhéanamh a. ach.

Bhuel now...

Bhe_ Bheit siad Bheidís a ag siúl le.

Chuala mé mo mhamaí mhór ag insiú insint am amháin fá faoi Ó Cónaill Conaill le geall a rinn sé go gcuireit gcuireadh sé stíl fríd tríd Éireann in ceithre uaire is fiche is an dóí dóigh a dhea_ rinn sé é. Dúirt sé duine a ar bí bith a roiniú roinnfeadh cúig símní sifíní an tuídhe tuí nuair na nach ró raibh símne sifín a ar bíth bith unn ann roime leofa rompu na nach ghlacait siad ghlacfaidís na fiabhris fiabhrais a bhí san áit, a bhí san Éirinn ag an_ insan san am agus caitheann siad na símnéa sífiní a thort thabhairt as a an coan cochán a an bhe bheadh ar an toi, teach, a an tuíodaireart tuíodóireacht a bhí ar a an toi, teach, a an dtuigeann tú, agus em fuaí_ chuaigh_ tharrain sí síos an cúig simné sifín as a, an, as a tuíodaireart tuíodóireacht as ós cionn a an doras agus fua fuáil sí un chun a an bhóir agus bhí an bór bóthar falaiste fálaithe le daoiní daoine nar nár ith. Agus shíl sé na nach rau raibh maith daoithe di a ghol a*ghol nas níos faide agus dúirt sí na nach gcuire_ na nach ficeit feiceadh sí aen aon láú lámh Dia _____ agus thionta thiontaigh sí un chun a ar mboile mbaile agus dob gurb fheitir fhéidir na nach dtiocú dtiocfadh rud a ar bí bith oraí uirthi agus cha ní dtainic tháinig fiabhrais ná rud ar bí bith oraí uirthi agus b’é cuid don den cúrsain#? a fuaí chuaigh fiche míle saíar siar insa sa Chonda Chontae Dhoire shula sula ró raibh siad, shula sula bhfuair siad na símnéar sifíní ann.

Bhuel an dtig leatsa an Ghaelig Ghaeilge a léú léamh a Sheáin?

Bhuel thiocu thiocfadh liom é a léú léamh go mesara mesartha dá mbeú mbeadh na litirea litirecha in i mBéarla ach nuair a nuair a bíonns bhíonns na litreaha litreacha in Ghaelig Ghaeilge cha ní dtig thagann liom é a léú léamh ró-mhaith rómhaith anois. Bíonn sé doilí doiligh orm dóigheanta, dóigheanna, thiocú thiocfadh liom nuair a be bheadh an tamalt tamall agam chun é a dhéanú dhéanamh amah amach an dóí dóigh sin, creidim.

Bhí bointrea baintreach insan san áit so. seo. Thóg sí triúr mac deir duine acú acu léidhi léi moidín maidin amháin. Tá do chuid talamh ró-choel ró-chaol on don thriúr. Tuite Titfidh sé ar dhuine ainn againn a ghoil dul i bhfad ar súl. siúl. Má bhíonn tusa sásta liom tá mise sásta mo mé hín féin a bheith ina shagard. shagart. Bhí an bhointrea bhaintreach bhort bhocht so seo sásta a léid leithéid teart teacht ina chionn. Dheána Déanfaidh mise mo dhíal dhícheall chun cuidiú leat. Rinn Rinne siad ar raghaí réidh ansin é is chuir siad don coláiste e. é. Nuair a bhí sé seart seacht mbliana ansoin ansin thainic tháinig sé ar eis ais un chun a mboile. mbaile. Thainic Tháinig a chórsana chomharsana uilige uile ag órc amharc air, beirt agus triúr a ag teart teacht ar an iúl ag órc amharc ar a an tsagart dhes dheas so. Bhí lady gallta gallda insan san áit so seo is dúirt sí lena háir hathair "caithe "caithfidh mise órc amharc ar a an tsagart sagart dhes dheas so seo fura sula dtea ndeachaigh sa sé un chun a an coláiste, bhí sé ar scoil in iúl liom. Bhí mise agus eisean sa leór leabhar amháin. Ha_ mise agus eisean san leór leabhar amháin, hab_ haba_.

Chóraí Chóirigh sí í héin. féin.

Chóraí Chóirigh sí í ín féin suas an in léine amah amach go ró raibh sí co chomh córaiste cóirithe leis a mhárain. bhanraíon. Thug a áir athair orda ordú don fhear chóiste í a thiomailt. thiomáint. Tháine Tháinig sí aig ag an toí teach a an bha bhí aig ag a an tsagart. Bhí céad míle fáilte aige daoith. di. Thug siad istea isteach insa sa toí teach bheag go dtí an áit a bhí ithe agus ól ac_ aicí. aici. Bhí cluadar comhluadar fada acú acu aroen. araon. Dúirt sí leis a an tsagart dhes dheas so seo "bhara "tabharfaidh mise cóirle comhairle ortsa in am, resign-áil as anois, resign-áil as in am, nárbh fhearr duit pósta pósadh ar lady anseo, glac mo mé hín féin mar ____, tá’s tá a fhios at agat go bhfuil mo chrodh co chomh mór , tá de deich gcéad insa sa bhliain agus dúí am agam dá mbeú mbeadh fiche céad insa sa bhliain at agat agus dhá dhúí dhúiche fóst, fosta, cha ní phósamsa phosfaidh mise an lady go brá, brách, glaca glacfaidh mise leis a an soel saol bhort bhocht chruaí chruaidh so seo atá agham. D’írí D’éirigh sí huige chuige a cosa a goil dul na chun na mboile, mbaile, d’iarr sí póg ná beirt air. Dúirt sé na nach robh raibh ced cead aige ladies a ach phógú phógadh a ach bhara tabharfaidh mise duitse rud nas níos fhearr, fearr, bhara tabharfaidh mise duitse mo sheart sheacht míle mbeannart, mbeannacht, d’ime d’imigh saí sí na chun na mboile mbaile mar an ghoe, ghaoth, ina sé mhí ina dhéí dhiaidh san sin fuair sa sé leitir, litir, leitir litir fhada uaidhi. uaithi. Dúirt sí insa sa leitir litir go gcaithiú gcaithfeadh fear í a phósú phósadh na nach ró raibh sí go maith. Na.

Maidin a thriail.

Moidín Maidin a thrial rau rachadh saé sé go dtí do chroí, dá bhfeiceaha bhfeicteá a dhreáir dheartháir bort bocht is a mháir mháthair bhort bocht a ag teart teacht cosnochtaí cosnochta aig chuig a thrial, na nuair a scairtiú scairteadh air ar aghaí aghaidh a thriail ansain, ansin, deir siad, leis an tsagart sagart dhes dheas so. ‘Na ‘Nó na nach bhfuil tú a goil dul a ach phósú phósadh an lady so? Caidé Cad é atá ionatsa a ach mac mrá mná boirte boichte atá bort bocht as agus mean ná n’fhéata ní fhéadfá onóir mhór a shaoilsint shíleadh a léid leithéid seo lady a fháil, char ní úirt dúirt mé riaú riamh go bpósainn bpósfainn í, cha ní phósa phósfaidh mé í go brá, brách, glaca glacfaidh mise leis a an tsoel tsaol bhort bhocht chruaí chrua so seo atá agham. agam. Air Óir na bpósann tusa an lady so, seo, bhara tabharfaidh mise duitse fost, fosta, gan gach aon seart seacht mbliana a transportála transportálfaidh mé thú air ar súl siúl as an áit, an áit a bhéas bheas tú ansin be beidh tú go brá. brách. Dona go leor arsa an sagart des, deas, bhí rudaí co chomh dona leis sin, d’éag ar Slánaidhear Slánaitheoir air ar a an crois chan ní ar shon a an chuid hín féin peacaí a an d’éag sa. sé. Níl fianaise ar bí bíonn amsa agamsa anseo anois scairtim air ar Dhia na glóire, taidhspea taispeánfaidh sa sé mo chása-sa chás-sa daibhse daoibhse uilig uile go glan, cha ní ró raibh na focla focail so seo i bhfad as, cha ní ró raibh na focla focail so seo i bhfad.

Lóiriste. Labhartha.

Lóiriste Labhartha nor nuair a an thainic tháinig fear a an marcaíat marcaíocht mar an ghoe. ghaoth. Scairt ar aghaí aghaidh a an cása cás so, cha ní ro raibh mise anso anseo in am, mise áir athair a an pháiste in áit an sagairt des. deas. Tá an ruffian so goite goidte guilty agus an sagart des deas so free agus aig ag a liberty. Sin a dheiriú dheireadh anois, a bhfuil amsa agamsa de, na nach bhfuil sin ceart?

Tá sin ceart!

That's right!

Go maith!

That's all!

Go maith!

That's all now!

Maith thú, Jane.

Eh insam am nuair a bhí an purgadóir ar na Catlic Catholic ins in Éirinn agus gan gach aon áit frí trí Éirinn bhí Muitir Muintir Loiní Loinigh seo, bhí sé in an aon pharaiste pharóiste amháin insan san am sin agus bhí na sagairt a an bhí acú acu eh a an léú léamh an Aifrinn i ngleanntaí ngleannta agus na sliabhtaí sléibhte insan san am sin. Bhí altar altóir thíos anseo aige ag loige log óin abhainn na Leicin, Leacain, tá an seanaltar seanaltóir unn ann go sea. Tá's Tá a fhios agamsa an áit agus an an am sin, thainic, tháinig, bhí, nuair a bhí an pobal cruinniste cruinnithe aig ag an Aifreann Dúnaí Domhnaigh amháin thainic tháinig _____ anún anonn agus iad a marcaíaht marcaíocht ar droim caiple capall agus nuair a thainic tháinig siad a fhad don pobal phobal chua__ chua chuaigh siad ar a an ghlúna ghlúine ar a, idir na daoiní. Bhí bean unn ann ar tha__ thorait siad thabharfaidís Bríd a an Bhata oraí uirthi agus d'írí d'éirigh sise agus bhí sí a an g_ goil dul a ag troid ansin. D'iarr a sagart orthú orthu ____ lig a an troid go dtí an bheú bheadh an aif__ Aifreann thart. Rinn Rinne siad sin. Nuair a bhí an Aifreann thart, d'írí d'éirigh Bríd a Bhata agus bhuail sí na clann seo eh cha ní ro raibh heat bhon faoin áit a grim greim craiceann chraiceann é agus agus grúg gruaig ón áit agus cha ní dteaha dheachaigh na daoiní daoine seo ar na glúna glúine idir daoiní daoine eile ó shin. Tá an teangaí, teanga, tá sé, níl’s níl a fhios um agam dé cad é a ag ráha déarfaidh mé bhué. faoi. Níl sibh a ag déanú déanamh mórán in Boile Baile Á Átha Cliath ar son na teangaí teanga seo. Níl sibh a ag cuir cur oirgid airgid ar bí bith eh aige na daoiní daoine atá ag obair aige agus nuair a ag bhí Sean Buí a ag cuir cur na teangaí teanga seo síos cha ní ró raibh baillí báillí insa sa tír na ró raibh aige, obair aige a cur na eh teangaí teanga síos, glaca glacfaidh sé is é an úsáid céanna un chun é a chuir chur suas aríst. arís. Saeilim, Sílim, sin mo bharúil de. Níl mórán bíth bith a bheith a deanú déanamh eh caint bhoe, bhaoth, caithe caithfidh na daoiní daoine na guaileanna guaillí a an chur ar a an chéile agus an teangaí teanga a an chur suas.

Ba mhaith le, leatsa an teangaí teanga a an fheiceáil á lóirt labhairt ar ais?

Ba mhaith liomsa é a an fheicbháilt, fheiceáil, bhuel, eh a teangaí teanga a fheicbháilt fheiceáil á lóirt labhairt tríd a tír. Níl maith ar bíth bith in duine ná beirt ag obair aige.