1975 : OD018900_CD2123_nuig2123_07
Bell Uí Bhaoill Rinnafarset Boylagh
Inseaha
Inseoidh
mise
sin
duit.
Bhí
seanscoil
bheag
chionn
cheann
tuidhe
tuí
a
bhí
againn,
cha_
abhus
ar
a
chuid
______
Pháraic,
agus
bhí
tá’s
tá a fhios
agad
agat
Dan
Boyle
sin,
Dónal
Á
Ó
Baoill
Baoille
as
Crolthaí,
Crothlaí,
bhí
sé
maich
maith
a
an
créatur,
créatúr,
maighstir
máistir
ar
dóí.
dóigh.
Níl
sé
i
bhfad
uilig
uile
marú
marbh
agus
caithí
caithfidh
sé
go
ro
raibh
sé
maich,
maith,
na
nuair a
thionnta
thiontaigh
sé
amach
scolairí
scoláirí
maiche
maithe
bhfuil’s
bhfuil a fhios
agat,
ar_
gon
gan
aen
aon
nduine
duine
a
ag
cuidiú
leis
ah
ach
é
hín
féin
bhfuil’s
bhfuil a fhios
agat.
Timlin Ó Cearnaigh Magheraclogher Kilmacrenan
Cé
bhí
sa
rang
leatsa
a
Bhell?
Bell Uí Bhaoill Rinnafarset Boylagh
Ara
maise,
muise,
bhfuil’s
bhfuil a fhios
agat,
Clann
Johnny
Shéamais,
Clann
Trink
Vicks,
Clann
Frank
Ghearóid
Phroinsíos
Phroinsias
is,
Clann
Hiúid
____
agus
iad
sin,
thart
fadúdúinn
faoi a dtaobh dúinn
uilic,
uile,
bhí muid
bhíomar
uilic
uile go léir
air
ir
an
aon
scoil
amháin,
agus
bhí muid
bhíomar
uilig
uile
go
maich
maith
da
dá
cheile.
chéile.
Muise
ní
bheamuis
bheimis
a
ag
titim
amach
ná
clann
Dhonnachaí
Dhonnacha
fad
a
chéile.
Iad
sin
uilig.
uile.
Timlin Ó Cearnaigh Magheraclogher Kilmacrenan
Cad
é
fádúd
faoi a dtaobh de
do
dearthár
é
héin
féin
a
Bhell?
Tá’s
Tá a fhios
agam
ná
nach
ró
raibh
Seán
Bán
Mac
Grianna
riamh
ar
scoil
a
ach
Seámus
Séamus
agus
Seósamh
Seosamh
Mac
Grianna,
scríobhneóirí
scríbhneoirí
mór
na
linne
seo
i
gCúige
Ulú?
Uladh?
Bell Uí Bhaoill Rinnafarset Boylagh
D'fhág
Séamus
a
scoil
nuair
a
bhí
sé.
[casacht]
Sin
sul má
sula
dteahaí
ndeachaigh
Dan
Phadaí
a
theagasc
go
Rann
na
Feairste,
Feirste,
á,
ní
bheit
bheadh
sé
os
cionn
dhá
bhliain
déag
agus
chua
chuaigh
sé
amach
un
chun
Lagáin
agus
ní
ró
raibh
dúil
ansin
aige.
Thainic
Tháinig
sé
un
chun
a
an
bhaile
as
agus
chua
chuaigh
sé
ama
amach
a
an
darna
dara
bliain
agus
thaine
tháinig
sé
un
chun
a
an
bhaile,
agus
dúirt
m'athair
ansin
nach
rahait
rachadh
sé
níos
mú,
mó,
gur
sin
díobh
díogha
áiteacha
áiteanna
an
dóin
domhain
agus
ar
ndóí
ndóigh
creidim
gurbh
é.
Bhuel
ansin,
cupla
cúpla
bliain
na
ina
dhéí
dhiaidh
sin
d'ime
d'imigh
sé
go
hAlabain
hAlbain
agus
bhí
sé
ceire
ceithre
bliana
in
Alabain.
Albain.
Tháinic
Tháinig
mé
héin
féin
un
chun
a
an
bhaile
ón
scoil
lá
amháin
agus
bhí
leór
leabhar
liom,
bhí
leór
leabhar
liom
agus
d'imí
d'imigh
Séamus
agus
scríobh
sé
m'ainm
ar
a
leór
leabhar
agus
a
ag
goil
dul
na
chun na
scoile
a
an
latharnamháireah
lá arna mhárach
dú,
dom,
arsa
an
Maighistir
Máistir
Ó
Baoill
liom
‘cé
scríobh
d'ainm,’
arsa
seisean
‘air
sin?’
‘Tá’
adúirt
a dúirt
mé
héin,
féin,
‘Séamus’.
‘Bhuel
abair
leis
teah
teacht
a
chaint
liomsa,’
deir
sé,
‘tá
sé
a
ag
goil
dul
amaú’.
amú’.
Latharnamháireach
Lá arna mhárach
a
ag
goil
dul
na
chun an
bhaile
dú
dom
héin,
féin,
chua
chuaigh
mé
go
dtí
é
agus
bhí
bualú
bualadh
fadailt#?
fadailt
le
súist
súiste
agus
chua
chuaigh
mé
a
inse
insint
do
dó
agus
eh,
ó
is
ní
ró
raibh
sé
a
toirt
tabhairt
aird
tamalt
tamall
orm
agus
ansin
chaith
sé
héin
féin
insan
san
fhodar
agus
chuir
sé
mise
na
i mo
shuídhe
shuí
anseo
ar
an
bhralla,
bhrollach,
‘inse
‘inis
anois
dú
dom
goidé
cad é
atá
tú
ag
iarraí
iarraidh
a
ins’.
insint’.
Timlin Ó Cearnaigh Magheraclogher Kilmacrenan
Sé.
Sea.
Bell Uí Bhaoill Rinnafarset Boylagh
D’ins
mé
héin
féin
dó.
‘Bhuel,’
adeir
deir
sé,
‘Níor
mhath
mhaith
liom
gan
a ghoil
dul
amah
amach
aig
ag
a
Mhaighstir
Mháistir
A
Ó
Bhaoill
nuair
a
d’iarr
sé
orm,’
agus
chua
chuaigh
sé
amah
amach
agus
mheall
a
an
Maighistir
Máistir
A
Ó
Baoill
dó
a ghoil
dul
seir
soir
go
Gort
a
an
Choirce
aig
ag
____
na
Gaeilic
Gaeilge
agus
chuaich,
chuaigh,
agus
och
bhuin
bhain
sé
achan
gach aon
rud
ansin
agus
chua
chuaigh
sé
siar
go
Sligeah
Sligeach
a
theagasc.
Bhuel
bhí
cuid
mhór
áiteaha
áiteanna
aige
le
déanú
déanamh
ansin
ansiud
ansiúd
agus
anseo
agus
ní
ró
raibh
dúil
ansin
aige.
Níor
fhan
sé
a
ach
go
Samhain
agus
tháinig
sé
un
chun
a
an
bhaile
ansin
agus
d'ime
d'imigh
sé
agus
thoisí
thosaigh
sé
a
ag
stáidéar
staidéar
é
hé
féin
fá
faoi
choinne
maighstir
máistir
scoile.
Timlin Ó Cearnaigh Magheraclogher Kilmacrenan
Seaí.
Sea.
Bell Uí Bhaoill Rinnafarset Boylagh
Agus
rinn
rinne
sé
sin
ansin,
agus
nuair
a
thainic
tháinig
sé
amach
i
gcionn
gceann
cupla
cúpla
bliain
chua
chuaigh
sé
isteach
go
Góla
Gabhla
a
theagasc
agus
_____
mar
bhí
sa
muitir
muintir
thír
mór
tá
mé
déanú
déanamh
nár
fhan
sé
unn
ann
ach
cupla
cúpla
lá.
Ní
______
bhí
i
n-éadan
ahan
gach aon
nduine
duine
aige,
tá’s
tá a fhios
agad
agat
a
dóí...
dóigh...
Timlin Ó Cearnaigh Magheraclogher Kilmacrenan
Tá’s
Tá a fhios
agam.
Bell Uí Bhaoill Rinnafarset Boylagh
Ach
níor
mhaith
leis
a
bheith
ar
oilean
oileán
mara,
bhfuil’s
bhfuil a fhios
agad?
agat?
Ní
ró
raibh
dúil
aige
ar
oileain?
oileáin?
Ní
ro
raibh
dúil
aige
a
bheith
ar
oilean
oileán
mara.
Bhuel
thainic
tháinig
sé,
d'fhág
sé
sin
ansin
agus
chua
chuaigh
sé
a
theagasc
sna
Foins.
D'fhan
sé
ansin
geimhriú...
geimhreadh...
D'ime
D'imigh
sé
ansin
agus
chua
chuaigh
sé
isteach
go
Inis
Froeich
a
theagasc.
Bhuel
chaithit
chaitheadh
sé
an
tseachtain
a
chaitheaú
chaitheamh
ansin
a
ach
bhí
scoil
níos
féarr.
fearr.
Thagait
Thagadh
sé
amah
amach
i
gcónaí
tráthnóna
De
hAoine
go
dtí
maidin
Dé
Luain.
Bhuel
noir
nuair
a
bhí
sé
tamalt
tamall
beag
ansin
fuair
sé
scoil
i
Leitir
Ca
Catha
i
mBinn
na
Máir,
agus
bhí
sé
ansin
go
dtí
em,
ó
bhí
sé
ansin
greim
bhlianta
go
dtí
gur
chuir
a
an
t-Athair
tAthair
A
Muirí
fána
faoina
choinne
suas
sa
tír
a
theagasc
na
Gaeilic.
Gaeilge.
Timlin Ó Cearnaigh Magheraclogher Kilmacrenan
Sin
Lorcán?
Bell Uí Bhaoill Rinnafarset Boylagh
Nuair
a
rahait
rachadh
sé
suas
i
rith
na
laetha
laethanta
saoire
aige
chuige
sin
a
theagasc
na
Gaeilic.
Gaeilge.
Bhuel
sin
a
rud
i
dtaeú
dtaobh
a
an
chalaiste
choláiste
i
Rann
a
Feairst,
Feirste,
lean
an
t-Athair
tAthair
Ó
Muirí
anuas
é,
a
bhí
ar
a
ag
bheala
bhealach
a
ag
teacht
as,
anuas
as
Ó
Méith
creidim.
Agus
bheir
rug
cuid
saighdiúirí
na
hÉireann
air.
Timlin Ó Cearnaigh Magheraclogher Kilmacrenan
Seaí.
Sea.
Bell Uí Bhaoill Rinnafarset Boylagh
Agus
chuir
air
ar
an
Lady
Wicklow
é
thart
a
an
cósta
na
chun an
Chorraich
Churraigh
aguis
agus
ní
ró
raibh
sé
an
i
rud
ar
bíth
bith
riaú,
riamh,
ní
hé
bhí
s_
a
ro
raibh
siad
a
ag
fáil
fail
grim
greim
air
ah
ar
a
pheann
de
bharr
go
n-inseahait
n-inseodh
sé
barraíaht
barraíocht
don
den
fhírinne.
Agus
rinn
rinne
sé
dhá
bhliain
ansin.
Timlin Ó Cearnaigh Magheraclogher Kilmacrenan
Sa
Chorra?
Churrach?
Bell Uí Bhaoill Rinnafarset Boylagh
Agus
lig
siad
amah
amach
é
noir
nuair
a
bhí
siad
tuirseach
creidim
ag
aurc
amharc
air
agus
ansin
fuair
sé
obair
i
mBaile
Á
Átha
Cliath.
Chaith
sé
suas
a
ag
teagasc
agus
thóg
sé
ochtar
de
theaula
theaghlach
agus
thug
sé
feólaim
foghlaim
uilig
uile
daíofa
dóibh
agus
dúirt
sé
dá
mbeú
mbeadh
air
ar
a
dtoil
acú
acu
aige
na
nach
liceait
ligfeadh
sé
don
an
aon
nduine
duine
a
chúis
acú
acu
a
bheith
ina
mhaighstir
mháistir
scoil.
scoile.
Bhí
sé
go
maith
dona
dá
chuid
páistí,
agus
ní
níor
mhath
mhaith
leis
fiahú
fiach
a
bheith
orthú,
orthu,
b’fhéidir_
bhfuil’s_
bhfuil a fhios_
páistí
na
scoile
níor
mhath
mhaith
leis
fiahú
fiach
air
ar
iad
a
bhualú
bhualadh
agus
ní
ro
raibh
dúil
aige
sa
teagasc.
Timlin Ó Cearnaigh Magheraclogher Kilmacrenan
Bell Uí Bhaoill Rinnafarset Boylagh
Níl’s
Níl a fhios
agam.
Fuair
Seosamh,
bhuel
fuair
Seosamh
bhfuil’s
bhfuil a fhios
agad,
agat,
níor
oibir
oibrigh
sé
sin
airiaú,
riamh,
bhí
dóí
dóigh
mhaich
mhaith
air
é
sin,
ach
bhí
sé
cliste
gan
bhréag.
An
lá
a
chua
chuaigh
sé
na
chun na
scoile,
mise
thug
na
chun na
scoile
é.
Timlin Ó Cearnaigh Magheraclogher Kilmacrenan
Tuigim.
Bell Uí Bhaoill Rinnafarset Boylagh
Ní
ró
raibh
sé
ah
ach
trí
bliain
agus
bhí,
tá’s
tá a fhios
agat
héin,
féin,
a
bhfuil’s
bhfuil a fhios
agat?
Na
pictiúirí
pictiúir
agus
______
a
bhala...
Sé,
Sea,
agus
nuair
a
bhí
sé,
nuair
a
chua
chuaigh
sé
na
chun an
bhaile
dúirt
sé
lena
mháthair
na
nach
ro
raibh
maith
ar
bíth
bith
ansin,
bhfuil’s
bhfuil a fhios
goidé
cad é
a
bhí
sé
sin
a
dhéanú,
dhéanamh,
cuartú
cuardach
a
cuid
leórthaí
leabhar
______
faoi
mhóin,
clampa
na
mónú...
móna...
Timlin Ó Cearnaigh Magheraclogher Kilmacrenan
Bhí
a
Bhell...
Bell Uí Bhaoill Rinnafarset Boylagh
ach
bhí
sé
ró-chlist.
ró-chliste.
Ró-chlist.
Ró-chliste.
Ansin
nuair
a
bhí
sé
seacht
mbliana
air
ar
a
an
scoil
dúirt
a
Maighstir
Máistir
Á
Ó
Baoill
go
ró
raibh
sé,
na
nach
ró
raibh
sé
sin
ábalta
a
dhath
a
dhéanú
dhéanamh
leis
ná
gurbh
fhearr
i
bhfad
ná
é
hín.
féin.
Mhm.
Agus
a
bhfuil’s,
bhfuil a fhios,
gasúr
maich
maith
múinte
bhí
unn.
ann.
Bhemuist
Bheimís
a
ag
bochaileacht,
buachaileacht,
gheomuis
gheobhaimis
grim
greim
air
ar
na
gleóirc
gliúic
is
chaitheamuis
chaithimis
isteah
isteach
an
caislean
caisleán
iad
cionn
is
nach
mbeit
mbeadh
sé
a
ag
déanú
déanamh
na
rudaí
céanna
a
bhí muid
bhíomar
héin
féin
a
dhéanú,
dhéanamh,
cuir
síos
tíní
tíne
bheag
chois
binne.
Timlin Ó Cearnaigh Magheraclogher Kilmacrenan
Seaí.
Sea.
Bell Uí Bhaoill Rinnafarset Boylagh
Timlin Ó Cearnaigh Magheraclogher Kilmacrenan
Bell Uí Bhaoill Rinnafarset Boylagh
Bhí.
Timlin Ó Cearnaigh Magheraclogher Kilmacrenan
Bell Uí Bhaoill Rinnafarset Boylagh
Bhí.