1958 : QQTRIN013141c1

Tá límistéir limistéar mór gon don chuid siar adua aduaidh go Chondae Chontae Mhaí Eo tóice tógtha aig ag Barúntacht Iorras Dounáin. Domhnáin. Is é sin lé le rá an próiste paróiste seo a mbfhuilthid bhfuil tú anois á ó fhácas fhágfaidh tú Fál Mór síos lé le fánaí fánaidh agus tá an Barúntacht é héin féin a ag goil dul seir, soir, achó chomh fada lé le Droithead Droichead Chórac. Chomhrac.

Béal an Chóraic? Chomhraic?

Sea.

Sea.

Ogus Agus á ó thuaí thuaidh ansin go dtí Abainn Abhainn Port an Chróí Chlóidh agus Béil Béal Deirg, ogus agus air ar an taoibh taobh á ó dheas ansin e... Próiste Paróiste Bhaile Chruaí. Chruaidh. Tá sé ag a goil dul á ó dheas go dtí Fearseaid Fearsaid Acla.

Sea.

Sin é an teorainn air ar an taoibh taobh ó dheas.

Mm hm. Bhuel cé hé an fear seo Dounan, Domhnan, nú, cén t-údar atá leis an ainm sin.

Eh... Na Dounáin, Domhnáin, ansa sa tseanreacht seanreacht a bhí air ar an ainm a bhí air ar an tleabh treabh dhaoiní dhaoine a chónaí chónaigh ann. Ogus Agus e... Tá sé ráití ráite go raibh sluaighe slúa mór acú acu síos go dté tú go Sligeach. Badh Ba é Ferdia Mac Dounáin Domhnáin an rí a bhí air ar Iorras insan san am a throd throid sé an catha cath le Cú Chulainn.

Bhuel tá sé ráití ráite gob gurbh é an t-áuar t-ábhar a bhfuil an t-ainm sin eí, air, go ro raibh Clann Lir rin_ leasmháthair a bhí acú acu e... Chuir sí faoi gheasa iad, ogus agus e... cuiriú cuireadh go do bhúaí bhua orthú orthu go gcaitheit siad gcaithfidís siad an oiread seo ama a chathú chaitheamh air ar na sruthannaí sruthanna is tréine insa sa tír ogus agus tá Sruf Sruth Fada Con, seoú seo é an sruf sruth atá ag goil dul thart air ar an áit a dtugtar Ros Dumhach air, páirt é go, do, go do Chuan an Inibhir. Inbhir. Ach tá Sruf Sruth Fada Con e... Con a bhí a cheann go do Chlann Lir, ogus agus sin é an t-áuar t-ábhar a tugú tugadh an t-ainm sin air. Sruf Sruth Fada Con. Sé Is é an, sé an dara, sé an dara sruf sruth in Éirinn é is tréine.

Sea.

Bíonn sruf sruth an-tréan án. ann.

Agus sin an fáth a dtáinic dtáinig siad isteach

an

bealach seo?

Sin é an fáth a ro raibh siad air ar an tsruf tsruth seo. Is cha chaith siad go leor á dá saíol, saol, bhí siad air ar Sruf Sruth na Maoileann am, ach e... cha chaith siad go leor á dá n-am air ar a tsruf tsruth seo.

Sea.

Ná Nó gur e... dtainic dtáinig an Chríostaíocht agus gur thóig thóg Nuíú Naomh Brendan gur thóig thóg sé an geas daíofa. díobh. Is gur, gur eighre éirigh siad beó beo air ar ais ina gcolainn chéanna a ro raibh siad á ó thús, ogus agus fuair siad bás agus tá sé ráití ráite gur in Inis Glóire air ar chósta Iorrais...

Sea...

atá siad curthaí. curtha. Ach tá daoiní daoine eile a rá... údáir údair eile a abraíonns deir go bhfuil siad curthaí curtha air ar bhruach Sruf Sruth Fada Con in aice na háite seo, áit a dtucar dtugtar Moing na nDún air.

Áit is ea Ros Dumhach agus an ceantar thart air a bhfuil mórán seanahais seanchais a baint leis agus go leor seaniarsmaí le feiceáil án. Chualamar cuid mhaith den dinnseanchas ó Mhícheál Ó Corrduf. Cuid de a cuir cur síos air ar smuigléiraí smuigléirí agus air ar fhoulaithe fhoghlaithe mara, agus tuilliú tuilleadh ar Naíomh Naomh Gallagán agus ar a theampall.

Is é an áit a ro raibh sé sin ina chónaí thiar an áit a an dtugtar Cill a an Ghallagáin eí. air. Taíú Taobh á ó thúaí thuaidh go do Chuan an Inibhir. Inbhir. Agus e... bhí teampall ansin aige, ogus tá reilic reilig ann a an dtugtar Teampall Chill a an Ghallagáin eí. air. Tá tobar beannaí beannaithe ann cho chomh maich maith agus sin é an áit a ro raibh Gallagán ina chónaí. Ogus Agus tá an t-ainm Cill a an Ghallagáin air ar an mbaile atá ansin.

Sea.

Agus tá páirt gon don bhaile sin, gob talaí talaimh a goil dul amach a dtucar dtugtar An Rinn Rúaí Ruaidh air, Rinn... Rinn Rua... Bhí insa sa tseanam sean-am bhí station coastguards ann... Agus bhí sé go do ghrás ghnás insa sa tseanam sean-am air ar chóstaí thart na háite seo, áit nach ro raibh an chosaint cheart ceart go mbeithí mbeifí a réabú réabadh soitheach agus e... Mar a an gcéanna bhí sé rái_ tá sé ráití ráite go ro raibh sé go ghrás ghnás a ag bheith a ag cuir cur suas fadó tinte bréige air ar na cóstaí le hí haghaidh a bheith a tarraint tarraingt na soitheach seo isteach, shílid siad shílidís gur solais tíre a bheith ann, ach em... réabtaí agus bhristaí bhristí go leor soithí agus chailtí cailltí iad agus chailtí cailltí máirnéalaí. mairnéalaigh. Ach thigiú thagadh go leor gon don lucht a bhíof bhíoch air ar na soithí seo, thigit siad thagaidís siad i dtí_ thigit thagadh sé i dtír agus chrapú chrapadh na... muintir na tíre ar leofa leo é, ar an gcaoi... mbealach céanna a bhíof bhíodh insa sa tseanam sean-am agus go leor smugláil smuigleáil á dhíonú. dhéanamh. Soithí smuglála smuigleála a ag goil dul thart na cóstaí seo, cósta seo. Tá an cósta fiáin ann agus altrachaí ailt fiáin agus e... bhí go leor ionaid aig ag em...

Smuigléirí...

aig ag na soithí, aig ag na soithí... soithí seo, soithí bheaga smugláil. Bhí e... smuglálaí smuigléir céimiúil a dtugtaí Seoirse Á Ó Máille air. Théit Théadh sé thart anseo. Bhí fear eile ann, smuglálaí smuigléir mór eile a dtugtaí Páidín Bán ’ac Mac Carmaic. Cormaic. Agus fear eile a dtugtaí Duffer Doyle air. Thainic Tháinig sé sin as, as e... Condae Contae Wexford.

An fear sin Ó Máille a luaí luaigh tú, an ro raibh sé muinteara muinteartha do Ghráinne Ní Mháille.

Shea.

An Smuigléir Smuglaer sin.

Sea.

An ró? raibh?

Shea, muintir e... muintir Ghráinne... Muintir Ghráinne Uí Mháille.

Bhfuil seanahas seanchas ar bich bith faoi Ghráinne anseo?

Níl go leor.

Níl.

Níl ach go ro raibh áras ná daingean aicí aici thuas in... thuas in Acaill.

Ó sea...

Bhuel thainic tháinig Armada na Spáinne anseo. Thainic Tháinig siad thart an bealach seo. Thainic Tháinig agus tá sé ráití, ráite, go bhfuil cuid go do na soithí sin, e... go ndeacha ndeachaigh siad i dtóin thiar in aice, in aice Oileán Mionnán. Agus tá droim na loinge a thugtar go de ainm air ar an áit. Agus thainic tháinig cuid go de na máirnéalaí mairnéalaigh thainic tháinig siad i dtír in áit eile insan san alt air ar a an gcósta a dtugtar Na Príosúin eí... air...

Cén fáth ar tugú tugadh Na Príosúin air.

Bhuel tá sé ráite go ro raibh siad ceapthaí ceaptha ansin, ná nó gur ceapú ceapadh iad.

Hm.

Tá an t-ainm air ar a_ air ar a_ air ar a_ air a spot spota sin á ó shin.

Thainic Tháinig gluaisteán ó Radaí Raidió Éireann thart anseo a ag tógáil cuntais ó na daoiní daoine agus seanchas thart isna sna bailtí bailte ach bhí mé héin féin ag obair... ar hais, le hais an bhóchair bhóthair agus hainic chonaic mé gluaisteán a ag teacht agus hainic chonaic mé an scríú scríobh a bhí scríofaí scríofa ar a thaíú, thaobh, Raidió Éireann. ‘Thuga leat’ arsa mise ‘tá sibh leandáiltí!’. leaindeáilte!’. [gáire] Bhuel! Bhí sé ag imeacht go mall mín réí réidh socair, bhí an bóchar bóthar acha, chomh, ní ro raibh sé, ní bheiheá bheifeá i in ndán ann siúl i gceart ní hé amháin cár carr a thiomáint ann. Ach bhí sé a teacht ní ra raibh sé a ag díonú déanamh thar cúig mhíle san úir. uair.

Ní rau. raibh.

Agus _____ dhearc mé arís tamaillín beag ina dhéi dhiaidh sin agus hainic chonaic mé ar thaoibh thaobh an bhóchair bhóthair é agus dhá rotha roth thuas ar an mbóthar agus an dá cheann eile caití caite isteach ar... ar chlaidhe. chlaí. [gáire] ‘Thuga leat’ arsa mise. Bhuel bhain mé amach go bhfeicinn go ra raibh aen aon nduine acú acu gortaí. gortaithe. Nuair a hainic chonaic mé ansin ní ra raibh sé i in ndan ann sin a fhágáil. Agus bhí an, dhá fhear, thainic tháinig siad amach as, as an gcár gcarr is... Bheanna Bheannaigh mé an t-am go lá dhó, dó, is d’fhiara d’fhiafraigh siad dhaíom díom ‘arb sheoú sheo iad na cineáil bóithrí’ bóithre’ ar seisean, ‘atá thar anseo?’ [gáire]

Bhí an bheirt acú acu beó beo ar chaoi ar bith.

Bhí, bhí, ní ra, raibh, ní ra raibh tadaí, dada, níor éirí éirigh tadaí dada dhon don bheirt a bhí sa gcár, gcarr, agus níor éirí éirigh tadaí dada dhon don chárr charr ach oiread. Ach chruinne muid chruinníomar suas le dhá scór fir ansin agus thainic tháinig gluaisteán eile ná nó gur tharrain muid tharraingíomar amach é, agus sin é an cineál bael_ baol_ bóthar atá againn is creideann mu_ creidimid cluineann muid cluinimid go leor cainte ar na Fíorgaeltaí, go bhfo_ go ngofa bhfaighidh siad seo is go ngeofa bhfaighidh siad sin, agus air deiriú deireadh thiar thál thall ní bhfaigh_ ní bhuaileann siad tadaí, dada, air ar an bóthar héin féin acú acu leis a ____ #?

Cé acú acu is fearr as fear an talú talamh nú nó fear na farraige?

Ó... fear an farraige má tá gléas aige. Bainhe Bainfidh sé slí beatha as níos fearr ná bainhe bainfidh sé as an talú. talamh.

Agus ní bhe bheidh sé ag obair acha chomh mór.

Sin do bharúil-sa a Mhichíl?

Ní bheí bheidh sé ag obair acha chomh mór.

Is fear talamh thusa ar ndóí.

B’fhearr liom a bheith air an teallaí. teallaigh. [gáire]

tá sé níos sábháiltí ar chaoi ar bith.

Bhuel b’fhearr liomsa a bheith ag iascaireacht, dá mb_ dá mbe mbeadh gléas giascaireacht iascaireacht agam!

Ach níl, deir tú.

Níl níl, an aon ghléas agam is rinne mé beagán iascaireacht in i m’am ach ní dhearna mé mórán. Nuair a bhí mise a ag súil le ’ a bheith ag iascaireacht, don cineál gléas giascaireacht iascaireacht a bhí agam, níorbh fhiú do ghraithí ghnóthaí a bheith ar siúl leis.

Sea.

Ní bhainheá bhainfeá tadaí dada as, ach dá mbe mbeadh bád mhaich maith agad agat agus neart eangachaí eangacha agus tá fairsineacht fairsingeacht mhór fharraige thart erainn orainn anseo tig tagann linn a rá nach bhfuil tadaí dada ann ach farraige, leis na sléibhtí sléibhte thart anseo.

Bhuel nach bhfuil talú talamh measartha maith agaibh anseo i gcomparáid le háiteacha háiteanna eile?

Á... talú talamh thar anseo? Bhuel níl talú talamh ar bich bith thart ____ insan san áit seo. Ach, ach bogach bán agus bogach báite. báití.

Áit le hí haghaidh géabhaí géanna fiáine.

Mar sin héin, tá áiteacha áiteanna atá níos measa ná é. Tá, bhuel... Bít Bíodh sé olc nú nó maich. maith.

Sílim go ro, raibh, go bhfuil áiteachaí áiteanna níos measa ná é ach má tá tá siad ina ______. [gáire]

Tá beirt iascairí aniar as a bhFód Dú Dubh agam a ceapú ceapadh gliomach anseo anois insa sa teach agam agus tá siad sástaí sásta go maich maith gon don áit seo agus tá go leor brudán bradán á cheapú, cheapadh, bhuel ní hí an bhliain is fhearr fearr í aig ag na brudáin, bradáin, ach bhí an bhliain anurthaí anuraidh go maich maith ach tá a luach go maich maith orthú, ortho, air ar a gcladach.

Sea, bhuel seo duine acú acu anseo.

Sin fear.

Eoghan. Eoghan ag Mac Fhiontaí.

Eoghan ag Mac Fhiontaí. Sea. Ag Mac Fhionataí, agus g Mac Fhionadaí. Agus tá sé sástaí sásaítí go math maith gon don áit seo air ar a chuid iascaireacht, bhfuair tú go leor gliomaí gliomaigh inniú?

Bhuel fuair mé glac dheas acú, acu, tá mé sástaí sásaítí go maith leis an méid a fuair mé.

Bhfuair tu tú glioma, gliomach, gliomaí gliomaigh dhearga ná...

Fuair muid Fuaireamar glacanna glaca gliomaí gliomaigh dhearga acha chomh maich. maith.

Agus ballaí ballaigh creidim?

Fuair muid Fuaireamar ballaí ballaigh agus mangaí. mangaigh.

Mangaí Meangagh agus bhí muidí bhíomarna amuích amuigh ag iascaireacht murlas agus fuair muid fuaireamar galac glac go murlais mhaiche. mhaithe. Ac Ach gur imí imigh na heangachaí heangacha án ón gcloich gcloch erainn orainn agus acha beag ach gurb ea gur imí ní thúrait sinn thabharfaimis linn iad gan _____.

Ah feicim.

Agus e... ar nú ndóigh dhá bhád as Dún na nGall amuích amuigh ansin a tráláil trálaeireacht leofa leo isteah isteach agus amah amach an cuan agus deaul diabhal bád a bhí againní againne an_ anseo, agus.

Ach an curaichín beag...

Ach a ár gcuraichín beag agus turn a ghohas muid ghabhfaimid amah amach agus turn nach gho muid ngabhfaimid amah, amach, agus tá siad amu amuigh san oíche agus nor nuair a thigeanns thagann an drohuair drochuair orainn, ní bhíonn... ní thig thagann linn a ghoil dul amach, níl an aon chéibh ché againn ach an rud a_ tá’s tá a fhios agad agat an seanchéibhín bheit sinn. bheimis.

Ní bhe bheadh ach an seanchéibh.

Mar chaitheá chaithfeá isteach lé, lé le sluasad sluasaid isteah isteach ar na carraiceachaí. carraigeacha.

Ó, feicim.

Thíos ansin.

Mm.

Sea. Bhuel cén cineál iascaireacht is fearr san am i láthair.

Bhuel tá na brudáin, bradáin, is é is fhearr fearr ach tá muid táimid a ag fáil glacannaí glaca deasa murlas agus tá na fir seo a ag fáil gliomaí gliomaigh agus tá neart gliomach ann acha chomh fada is léir dom ach ní bhíonn an aon eolas acú acu insan san áit seo go fóill ach b’fhéidir nor nuair a bheit siad bheidís coicís ná trí seachtainí ann, go mbe, mbeadh, go mbe mbeadh eolas ar fad acú. acu.

A níl muid nílimid anseo ach em... ceathair ná nó cúig go laethantaí laethanta is nuair chaieas muid chaithfimid mí uile anseo beí béidh eolas mhaich mhaith air ar an gcósta seo againn.

Sea.

Bhuel carb cárb as sibh?

Aniar as, as a Fód Duf Dubh muid.

Sea, ach carb cárb as a dtainic dtáinig sibh roimhe sin?

Thainic muid Thángamar as Inis_ Oileán Inis Gé.

Níl duine ar bí bith ansin anois nó...

Níl duine a ar bich bith anois ann ana ina gcónaí ach na ba agus na caoire.

Bhuel an dtugann sibh cuairt air ó am go ham.

Ó tugann, tugann.

Bíonn siad ag iascaireacht ansin tá’s tá a fhios agad agat á ó ham go ham, mar a thigeann thagann siad thart le cósta anseo tigeann tagann siad thart le cósta anseo, bhuel tá go leor bád Francach agus go leor bád Spáinneach agus bíonn siad istí istigh ansin san oíche tá’s tá a fhios agad agat ar na bainc taíú taobh isti istigh go de na ceart, agus tá na, na báid seo anois ann tá siad, dionann déanann dumáiste damáiste mór ar iasc beag ná ar a spawn mar a thuganns thugann tú air.

Tá’s agam bhuel ní eagla ar bí bith ar na Francaí Francagh seo róibhse. romhaibhse.

Ó, níl, níl, níl mur mura dtigí dtaga an, an, an bád mór _____ go do na báid móra orthú orthu tá siad glantaí glanta agus b’fhéidir go gceapaí gceapfaí iad agus turn a cheapaíor cheapfar agus turn nach gceapaíor. gceapfar.

Bhuel an dtige dtagann bád mór go minic?

Tige, ó bhuel...

Turn sa gcoicís ná nó b’fhéidir turn sa mí ná nó b’fhéidir á dá gcuirthí gcuirtí cundas cuntas orthaí uirthi go mbeit siad mbeidís ann, ach taíobh taobh thál thall do dó sin bíonn siad aníos go dtí an tráí tráigh againn.

Tá’s Tá a fhios agam. Bhuel, bhfuil moran mórán feilimeireachta feirmeoireachta ar siúl fán faoin áit seo?

Bhuel tá, bhuel níl _____ níl anseo anois ach thimpeall timpeall trí acra agus ceithre acra agus suas go dtí a an fear is mó b’fhéidir go bhfuil ocht n-acra aige. Corann Cuireann siad go, go cualáin mhaiche mhaithe fataí prátaí suas go dtí acra agus leathacra cuid acú, acu, agus bíonn féar acú acu agus is coisce coirce agus bíonn coinníonn siad caoirí caoire go leor thart agus cupla cúpla bó i nach ngach aen aon teach, níl’s níl a fhios um agam an gcoinníonn sibhse stoc siar ansin ar a bhFód Dú. Dubh.

Bhuel coinníonn, an dtigeann dtuigeann tú tá talú talamh maich maith siar i t_ air ar thaíú thaobh a...

Tá...

a, an, a an Fód Dú Dubh siar...

Bhuel ní...

...níos fearr ná?

Ó tá i bhfad!

...talú ...talamh na háite seo.

Tá sé i bhfad Éireann.

Bhuel níl aen aon mhath mhaith san áit seo bun portach é tá’s tá a fhios agad agat ach taíúnnaí taobhanna na gcroic gcnoic ar a, dhá thaíú thaobh an _____ seo anois tá’s tá a fhios agad, agat, tá an talú talamh go maich maith ach a ag góil gabháil anuas seo bun portach anuas dhá thaíú thaobh an bhóthair seo tá’s tá a fhios agad, agat, nor nuair a thigeanns thagann tú isteach go dtí an fharraige.

I ngar gon goin bhóthar.

Agus níl, níl go leor maich maith insa sa talú talamh níl ann ach bun mónú. móna.

Tá’s Tá a fhios agam.

Agus tá sé ansin ro-leibhéalta róleibhéalta agus tá an t-uisce ceapaí ceaptha aige agus ní bhíonn aen aon mhath, mhaith, torú toradh ar a talú. talamh.