1949 : QAC001591B
Mhuise
a
bhean
chóir,
áthas
chroí
ormsa
thú
a
fheiceáil
arís.
Agus
tusa
an
duine
deireana
deireanach
in
Ó
Méith
mar
a
bhfuil
i
in
ndan
ann
an
Ghaelic
Ghaeilge
a
lóirt,
labhairt,
nach
fíor
an
scéal
é.
Is
fíor.
Proinsias Ó Conluain
Ok,
cut.
A
bhean
chóir,
tá
áthas
ormsa
thú
a
fheiceáil
arís.
Agus
tusa
an
duine
deireana,
deireanach,
an
tú
an
der_
an
duine
deireana
in
Ó
Méith
a
bhfuil
in
ann
an
Ghaelic
Ghaeilge
a
lóirt.
labhairt.
Annie Uí Annluain Omeath Dundalk Lower
Sílim
go
gur
mí.
mé.
Saoilim
Sílim
go
gur
mí.
mé.
Ach
chan
ní
mar
sin
do
bhí
sé
leathchéad
bliain
ó
shin...
Cha
Ní
ró...
raibh...
Cha
Ní
ró...
raibh
muise
mar
sin.
Bhí
go
leor
Goelic
Gaeilge
aig
ag
go
leor
ceóltaí
ceolta
agus
Goelic
Gaeilge
go
leor
aig
ag
gan
gach aon
seórt.
sort.
Seadh,
Sea,
aig
ag
achan
gach aon
duine.
Aige
Ag
gan
gach aon
dhuine.
duine.
Aige
Ag
gan
gach aon
nduine.
duine.
As
Agus
farúr
faraor
géar,
chan
ní
fheil
fhuil
sí
le
cluinsint
cluinstin
anois.
Níl.
Ach
amháin
thú
héin.
Níl.
Níl
ach
amháin
thú
héin...
Níl
go
dearfa.
dearfach.
Bhuel
an
ró
raibh
meas,
dean
gean
agus
grá
aig
ag
na,
aig,
ag,
aig
ag
na
ina
sean-daoiní
seandaoine
ar
an
nGaelic
an
t-am
sin?
Bhí,
bhí.
Bhí.
Bhí
go
leor.
Ach
cha
ní
ro...
rabh...
Cha
Ní
ró
raibh
mes...
meas...
mórán
mes
meas
aige
ag
na
daoiní
daoine
óga.
An
ró
raibh
meas
aig
ag
na
muinteoirí
múinteoirí
scoile
air?
Cha
Ní
ró.
raibh.
Agus
an
ró
raibh
meas,
an
ró
raibh
meas
ag
na
ina
seandaoine
ar
an
Ghaelic,
an
lórait
labhradh
siad
an
Ghaelic
Ghaeilge
go
minic?
Á
bhí,
bhí
siad,
na
sean-Ghaeilic,
sean-Ghaeilge,
bhí
siad
anra
onórach
don
Ghoeilic.
Ghaeilge.
Seadh,
seadh.
Agus
ansin
thainic
tháinig
athrú
scéil,
tuairim
le
leath-chéad
leathchéad
bliain
ó
shin?
Nú,
tuairim
le
daichead
bliain
ó
shin,
b'fhéidir
ba
chóir
dú
a
rá.
Seadh.
Sea,
thainic
tháinig
agus
céar_
cén
duine
a
tháinic
tháinig
ansin?
Cé
é
an
chéad
duine
a
thainic?
Ó,
Séamus
A
Ó
Cheallaí.
Ceallaí.
Séamus
Ó
Ceallaí.
Séamus
Ó
Kelly.
Agus
an
ro,
rabh,
an
ro,
rabh,
an
ró
raibh
mes
meas
aige
ar
an
Ghaelic?
nGaeilge?
Ó,
bhí.
Bhí
sé
an-
An
ró
raibh
sé
i...
i...
i...
dtí
do
mháthar?
Ó
bhí.
Go
minic.
Caidé
Cad é
a
bhe
bhí
sé
a
téanú
déanamh
ansin?
ge
ag
scríú
scriú
agus
ga
ag
fólaim
foghlaim
ceol
agus
gan
gach aon
seórt.
sort.
Agus
an
dtáinic
dtáinig
duine
ar
bith
eile
thart,
a
ró
raibh
meas?
Ó
bhí,
but
ma
má
tá.
Thainic...
Tháinig...
agus
tháingid
tháinig
Peadar
O’Dowd
anseo
thart.
Peadar
O
Ó
Dowd,
aye.
Hm.
Agus
an
ró
raibh
Peadar
go
maith
ag
an
Ghaelic,
an
uair
sin?
Á
bhí.
'____'
ceol
'____'.
Bhí
mise
óg
an
t-am
sin,
a
bhean
dhóigheail.
Ó
bhí,
ma
má
tá…
Bhí
mé
i
mo
ghasúr
dáthúil.
Seadh.
Gasuin
Garsúin
óga
a
bhí
iontu.
Agus
cuideata
cuideachta
mór
páistí,
cailíní
deasa
agus...
Seadh
Is ea
agus
a
ag
goil,
dul,
a
ag
goil
dul
thart
leat,
gan
gach aon
áití?
áit?
Cuimhin
leat
an
lá
go
ró
raibh
baicle
mhór
againn
istoi
aig
ag
toí
teach
do
mhár,
mháthar,
go
ndéana
Dia
trócaire
orthaí?
uirthi?
Bhuel...
Agus
ní,
ní
thiocú
thiocfadh
lé...
lenar
leith
a
a goil
dul
istea.
isteach.
Cha
Ní
chuimhne
cuimhin
leam
liom
ma
má
tá
hainic
chonaic
mé
go
minic
thú
le,
le
sc_
scuad
cailíní
óga.
[gáire]
Say!
Ar
sin
an
t-am
a
ró
raibh
an
coláiste…
Seadh.
Seadh.
Agus
bhí,
bhí
cailíní
íonta
iontach
deas
unn
ann
fosta.
Agus
an
mbeú
mbeadh
Peadar
i
gcónaí
ar
an
iúl
leófa?
leo?
Bhí!
Bhí!
Go
dearfa
dearfach
bhí!
Á
cha
ní
ro...
raibh...
Agus
an
mbeit
mbeadh
sé
ag
cuidiú
leófa
leo
insa
sa
Ghaeilce,
Ghaeilge,
eh,
insa
sa
Ghaeilic?
Ghaeilge?
Bhí
sé
práinnea
práinneach
leis
an
Ghoelic
nGaelige
agus
bhí
sé
prainnea
práinneach
gá
á
fualaim
foghlaim
agus
gan
gach aon
seórt
sórt
ar
shon
na
Goelic.
Gaeilge.
Ach,
ach,
ach
nach
mbíú
mbíodh
cupla
cúpla
sagart
linn?
Bhí.
Ah
sin
e...
bhuel
sin...
Go
minic.
Agus,
is
le
do
mháir
mháthair
a
bhí
siad,
an
uair
sin?
An
ra
raibh
siad
aig
ag
toí
teach
do
mhár?
mháthar?
Bhí
do
mháthair
i
bhfad,
go
húnta
hiontach
maith
aig
ag
an
Ghaelic.
Ó
bhí.
Go
minic!
B’í
ab
fhearr
insan
san
cheantar
acú.
acu.
Bh’í!
Ba í!
Ba
í...
Is
dóí
dóigh
l_
is
dóí
dóigh
liomsa
go
bhfuil
uaigneas
ortsa
anois.
Á,
uaigneas
go
muar.
mór.
Chan fhuil,
Níl,
chan fhuil
níl
duine
ar
bí
bith
anseo
in
ann
an
Ghaelic
Ghaeilge
a
lóirt
labhairt
leat?
Á,
chan
ní
an
aon
nduine.
Níl
an
aon
nduine
ar
bíth.
bith.
Agus...
Anuas
nú
nó
suas!
Yes...
Agus
cointíonn
caintíonn
tú...
Ó
cointim
caintím
go
mór.
Cointíonn
Caintíonn
tú
an
Ghaelic
Ghaeilge
agus
cointíonn
caintíonn
tú
na
ina
seandaoine
agus
an
sean-sean'___'?
Muise,
coni_
conich_
cointí.
caintíonn.
Bhuel
mana
mura
mi
mí
as
do
mhuire#?.
Thóg
sé
mo
chroí
teacht
anseo
agus
thóg
sé
mo
chroí
a
bheith
ag
éiseacht
éisteacht
arís
le
sean-chanúint_
Seadh
Is ea
agus,
agus
bhí
lúáir
lúcháir
aramsa
ormsa
thusa
a
fheiceáilt!
fheiceáil!
Agus
bhí,
chuala
mé,
chuala,
chuala
mé
inniu
mar
a
chuala
mé
leath-chéad
leathchéad
bliain
ó
shin,
sean-chanúint
Ó
Méith
dá
lóirt
labhairt
arís.
Seadh...
Sea...
Go
neartaí
Dia
leat
agus
gur
fa_
fada
buan
a
bheas
tú
beo.
Á...
agus
ú
thú
héin
féin
fost!
fosta!
Bhí
aine
aithne
agat
ar
Tomas
Tomás
i
bhfad
ó
shin?
Ó
bhí
nuair
a
bh_
nuair
a
bh_
nuair
a
bhí
sé,
leis
na_
na
gruaig
suas
go...
Tomás Hollywood
Agus
é
go
deas!
Annie Uí Annluain Omeath Dundalk Lower
Agus
bhí
sé
go_
go_
dearg
fost.
[gáire]
Annie Uí Annluain Omeath Dundalk Lower
Tomás Hollywood
Sea...