1975 : QQTRIN016187c1

Le lín linn do Nae Naomh Pádraig a bheith in Éirinn, bhí sé lá amuh amuigh ag siúl do féin agus d’aithin sé go raibh cith bháistí a ag déanamh air, is chnoic chonaic sé ceárta ar thaebh thaobh a bhóthair is chua chuaigh sé isteach sa cheárta. Bhí tine bhreá ghuail sa cheártain cheárta aig ag a an ngabha agus dúirt a an gabha leis é féin a dhéanamh cúmpórdach compordach agus do dhin. rinne. Ní fada a bhí sé istig istigh nuair a bhuail aeire aoire bó isteach chúchu, chucu, cuma leisciúil díomhaoin go leor air. Ní fada a bhí sé sin istig istigh nuair a bhuail tíncéir tincéir chúthu chucu isteach agus é ardghlórach dro-chaighnteach droch-chainteach go maith fé feibh mar is gnáth le formhór na dtíncéirí dtincéirí a bheith. Níorbh fhada eile a bhíodar istig istigh nuair a bhuail draoi chúthu chucu isteach ach go háirithe d'iarr a gabha ar an aeire aoire bó na boilig boilg a shéide shéideadh dho, dó, agus do dhin, rinne, ach is agus go mall is agus go leisciúil é. Bhí an tíncéir tincéir ag caighnt caint leis i gcónaí ach do ghlaeig ghlaoigh an draoi ar an ngabha agus shín, bhí sé ag síne síneadh áras chuige go raibh saghas éigin uisce istig istigh aun ann agus dúirt sé leis an ngabha a lá' lámha agus a aghaig aghaidh a ní leis sin agus ná nach raghach rachadh aen aon lá crínneacht críonnacht go deo air. Bhí an gabha díreach ag breith air an áras nuair a bhéic agus liúig liúigh an t-aeire t-aoire bó. ‘Tair anso’ a dúirt sé ‘agus tóg a gora goradh nó scaoilhead-sa scaoilfidh mise leis na boilg.’ Chas a gabha chun an gora goradh a thógaint thógáil agus nár sciob an tíncéir tincéir an t-áras as lá' lámha an ghabha agus cha chaith sé an t-uisce a bhí aun ann suas ar charn guail a bhí sa chúinne. ‘Cad tá atá déanta agat?’ arsa Nae’ Naomh Pádraig leis. ‘Ó Dia lin’ linn’ arsa an draoi, ‘sin é uisce na síoraíochta’. ‘Féach anois’ arsa Nae’ Naomh Pádraig leis a dtíncéir, dtincéir, ‘beig ‘beidh do shiúlch shiúl air ar an ndúithig ndúiche go deo agus ní bheig bheidh glaech glaoch éinne chút chugat agus beig beidh tuirse na ngaibhne’ a dúirt sé, ‘ar na haeirí haoirí bó’ ag úmpú iompú ar an aeire aoire bó. ‘Is mar sin atá riamh ó shin. Bíonn an snas céanna agus a crut cruth céanna ar an ngual, is cuma cé chomh haesta haosta is agus do bhíonn sé agus bíonn na haeirí haoirí bó chomh tuirseach inniubh inniu agus a bhí sé siúd an lá san, agus tá na tíncéirí tincéirí riamh ó shin ag siúl na dúithí dúiche agus gan glaech glaoch éinne chúthu chucu féin. Sin é mo scéalsa, mar tá breág bréag aun ann bíoch. bíodh.

Is mó iomaí rud a thairgíonn tharraingíonn bruíon idir dhaoine go háirithe idir fhear agus bhean ach cé déarhach déarfadh go dtairceóch dtarraingeodh cliabh cruinnithe smól bruíon. Éistímís Éistimis aríst arís le Cáit Firtéir Feirtéir ag ínsint insint dúinn conas mar a thárla. tharla.

Bhí lánú lánúin fadó aun ann agus bhí aen aon iníon amháin acu. Bhí na blianta á chathamh chaitheamh aici agus ní raibh sí ag pósa. pósadh. Bhí beirt agus triúir ar aen aon bhaile léi ach ní raudar raibh siad maith a dóthain di féin ná maith a dóthain da dá máthair. Mheas a mháthair i gcónaí gomb gurbh fhearra fhearr dhi di é a thógaint thógáil bog agus go bpósach bpósfadh sí fear go mbeach mbeadh bun agus deáramh dealramh air, ach bhí na blianta sleaunú sleamhnú leo agus ní raibh a leithéid siúd ag teacht ach air ar deire deireadh thiar bhí fear éigin, ní sa chomharsanacht é, ach tamall bhuathu uathu is agus bhí slí bheatha mhaith aige is agus bhí na fiacala fiacla tacaithe tagtha go maith dho dó súd siúd féin agus é a foitheamh feitheamh go gcuirheach gcuirfeadh duine éigin scéala chuige go bhfaigheach bhfaigheadh sé ábhar spré ach thug a gheaul gheall cáirde cairde dho dó is deáirtheach, dealraitheach, agus bhí sé ag dul san aes aos is agus theastaig theastaigh bean tí uaig. uaidh. Chuir sé scéala go dtí an gcailín so, agus cad é áthas a tháinig ar a muíntir. muintir. Thosnaig Thosaigh an iníon agus an mháthair a ag cuir cur slacht agus maise ar a dtig dteach ach san aum am san ba chuma cad a dhéanfá le tig, níorbh aen aon mhaitheas é mara mbeach cliabh cruinnithe smól, a thugaidíst thugaidís air, i mbarra an tsiminé. tsimléir. Thúrhach Thabharfadh sé sin amach an tig. teach. Déarfaí gur fear seiftithe slachtmhar a bheach bheadh i mbun an tí sin agus gur droum dream seiftithe slachtmhar muíntir muintir an tí. Bhíoch Bhíodh fear dáiríribh dáiríre a ag déanamh na an cléibhe chléibh seo ach ambaiste ba dhaer dhaor leo so seo í a chneach cheannach ar a gcuma san. sin. Bhí an mháthair agus an iníon ar síorghabháilt d’fhear do fhear an tí. ‘Féach anois,’ a dúirt an mháthair, ‘féach an crut cruth agus a deáirtheamh dealramh atá túrtha tabhartha againn ar a dtig dteach agus ní haen haon chauir chabhair é an uair ná fuil an chliabh cliabh sa tsimné simléar nuair a thiocaig thiocfaidh an fear san sin taebh taobh amu, amuigh, cad tá atá aige le rá. ‘A Mhuire Mháthair’ arsa fear a an tí, ‘ná ‘nach caithimíd gcaithimid na pinginí a chimeád choimeád i bhfóireamh bhfóirithint a chéile. Ná caithig caithfidh saghas éigin oíche a bheith anso anseo againn an oíche a bheig bheidh a cleamhnas ar siúl? Is má chaithimíd chaithimid ár gcuid airgid, cad a bheig bheidh againn?’ ‘Ná ‘Nach geofá bhfaighfeá cliabh ar iasacht?’ a dúirt sí. ‘Is deacair liom é sin a dhéanamh’ arsa fear a an tí. ‘B'fhearra ‘B'fhearr dhuit duit é a dhéanamh,’ a dúirt sí ‘ná breaull breall a bheith orainn’. D'ime D'imigh sé agus fuair sé an chliabh. cliabh. Chuir sé an chliabh cliabh sa tsiminé tsimléar agus beartaíoch beartaíodh ar oíche áirithe go dtiocach dtiocfadh an cliain cliamhain agus pé duine a leanhach leanfadh é agus go mbeach oíche go maidean maidin acu. Is mar sin a bhí. Bhí bia agus deoch túrtha tabhartha chuin chun an tí acu agus tháinig an cliain agus a cuid leanúna, agus bhíodar a cathamh caitheamh na hoíche leo. Bhí raidhleán mór tine thíos agus gan dabht bhí an teas ró-mhaith rómhaith dhóibh. Bhí duine ag didim druidim síos ón dtine. Duine eile didim druidim aníos a ag rínce rince in aice na tine. Pé scéal é, nár chuaig chuaigh a tine sa tsiminé tsimléar agus ná bhí an seanduine agus greamanna ag breith sa chúinne air mar bhí sé ag cuíneamh cuimhneamh ar a an gcliabh a bheith i mbarra an tsiminé agus go ndóhach sí. Bhí an draum eile súgach agus bhí a ndóthain ólta acu is agus bhíodar a ag rínce rince is agus a daus damhsa is ag aurán amhrán is ní raibh an chliabh acu ar an tine sure mar ní raibh a fhios ag aen aon ní mar gheaul gheall uirthi. Bhí sé ag cathamh caitheamh na súl i gcúnaí ar bhean a tí agus ag an iníon. Más ea ní ligeadar súd siúd orthu go raibh cíos, cás, ná cathú orthu héin. féin. Ar deire deireadh thiar, bhris ar an bhfoighne aige is agus d’eighre d’éirigh sé ina sheasamh agus dúirt sé ‘Mo dhiachair mar iarras iarranns lucht fithidí feithidí bó, mo dhiachair mar iarras iarranns lucht imeartha is óil, mo dhiachair mar iarras iarranns cliabh cruinnithe smól, is mo dhiachair in iasacht is agus a an tine dhá dó’. An fear bocht, cha chaith sé é a reá rá agus tháinig olc agus míchéata míchéadfa ar bhean a an tí agus air an iníon chuige ach scaip na daoine pé scéal é mar chaitheadar scaipe scaipeadh mar bhí an tine ag neartú agus an tine ag dul i bhfeidhm ró-mhuar ró-mhór agus d'imíodar leo agus ní raibh an cleaunas cleamhnas críochnaithe. N'fheadarsa ar críochnaíoch críochnaíodh ó shin é mar sin é mar chuala chuala mé an scéal.

Is dócha go mbeig mbeidh mo cháirde chairde baineanna, agus tá cuid acu fácaithe fágtha fós agam, go mbeadh siad in earraid earráid liom má deirim go léiríonn an chéad scéal eile ciotarúntacht na mban, go gcaithig gcaithfidh na mná an focal déanach a bheith acu i gcúnaí, gcónaí, agus más mar sin atá, iarraim pardún orthu, mar ní mise a chúm chum scéal an dá ghé.

Bhí lánú lánúin fadó aun ann agus fuaireadar cuire cuireadh chun dul ar phósa. phósadh. Dhineadar Rinneadar suas iad héin féin go breá is agus d’imíodar leo gan aen aon mhairg sa tsael tsaol orthu agus bhíodar ag dul thar lochán beag uisce agus d’fhéach an fear ar an uisce agus chnoic chonaic sé gé a ag snámh ar an uisce. ‘Feách a ghé’ arsa é sin, lena bhean. ‘Tá dhá ghé aun’ ann’ arsa an bhean. ‘Ó, a úinsig’ óinseach’ a dúirt sé, ‘ná ‘nach cíonn bhfeiceann tú gob gur é sin scáth na gé san uisce’. ‘Tá dhá ghé an!’ ann!’ dúirt sí. ‘Táim á reá rá leat ná fuil aun ann ach gé!’ dúirt sé. ‘Tá dhá ghé an!’ ann!’ arsa í sin arís. ‘Ó anois a Mháire, ná bímís bímis a ag cathamh caitheamh a an lae anso anseo má tháimíd táimid chun dul ar an bpósa, téanam ort!’. ‘Tá dhá ghé aun’ ann’ arsa Máire. D'ime D'imigh sé leis is agus lean sí é is agus gach aen aon uair a labhrach labhraíodh sé deireach deireadh Máire, ‘bhí dhá ghé aun!’ ann!’ Chuadar Chuaigh siad go dtí an bpósa bpósadh agus dh’ól d’ól sé braen braon agus pé mí-ádh a bhí air thairig tharraing sé anuas aríst arís go dtí Máire ná nach raibh ansúd ansiúd ach gé. ‘Bhí dhá ghé aun’ ann’ a dúirt Máire. Lean sí air agus tháinig náire ar deire deireadh air. ‘Téanam ort abhaile’ a dúirt sí ‘is ná dtugaimís dtugaimis náire is agus aithis dúinn héin féin anso anseo i measc na ndaoine. Téanam ort abhaile! Ní haen haon chauir chabhair a bheith ag caighnt caint leat’. D’imíodar orthu abhaile is agus bhíodar ag dul a chola. ‘Bhí dhá ghé ansúd’ ansiúd’ arsa Máire. ‘Ó léan áir ort’ a dúirt sé, ‘ní raibh aun ann ach gé’, agus d’eighre d’éirigh sé chun stráin. ‘Bhí dhá ghé aun,’ ann,’ a dúirt sí. ‘Téir ‘Téigh a chola chodladh deirim leat,’ a dúirt sí. ‘Raghad a chola’ chodladh’ a dúirt sí agus agus ní dh’eighreod’. éireoidh mé’. Shín sí siar. ‘Táimse ag fáil bháis,’ a dúirt sí, ‘agus bhí dhá ghé aun’. ann’. ‘Baiste má tánn tá tú,’ a dúirt sé, ‘táimse chun fios a chuir chur air ar t’athair is agus air ar do mháthair ar maidin, mara n-eighreoir n-éireoidh tú ar maidin.’ Chuir sé glaech glaoch uirthi ar maidin. Dúirt Máire go lag ‘Bhí dhá ghé aun’. ann’. Shín sí siar is agus ní dh’eighreoch éireodh sí is agus dúirt sí go raibh sí marbh. Chuir sé fios ag a hathair, is agus tháinig a hathair, agus a máthair agus thosnaíodar thosaíodar ag olagón is agus á caoine. ‘Didíg ‘Druidigí siar uamsa,’ uaimse,’ a dúirt sé, ‘go gcaoinheadsa gcaoinfidh mise greas ar mháthair mo leanbh.’ linbh.’ ‘A Mháire,’ a dúirt sé, ‘bíoch ‘bíodh ciall agat. Ní chloiseann éinne sinn’. ‘Bhí dhá ghé aun,’ ann,’ ar Máire. ‘Táim á rá leat’ a dúirt sé ‘go mbeir mbeidh tú á chuir chur ’on don chórtha chónra amáireach amárach agus beir beidh tú á chuir chur sa teaumpall’. teampall’. ‘Bhí dhá ghé aun,’ ann,’ arsa Máire. D'fhág sé ansan ansin í. Bhí tórramh uirthi, is agus thug sí an oíche mar sin. Maidin larnamháireach larnamhárach fuaireach fuarthas a an chórtha chónra is agus cuireach cuireadh Máire isteach an is agus thosnaig thosaigh a hathair ’s is a máthair ag olagón is agus á caoine caoineadh aríst. arís. ‘Dridíg ‘Druidigí siar uamsa uaimse anois,’ a dúirt sé, ‘didíg ‘druidigí amach go gcaoinheadsa gcaoinfidh mise greas ar mháthair mo leanbh’. linbh’. Chua Chuaigh se sé chúithi chuici aríst, arís, ‘A Mháire eighre éirigh go dtí d’ do chuid leanbh,’ linbh,’ a dúirt sé ‘agus cóirig cóirigh iad agus cuir cur críh críoch éigin orthu’. ‘Bhí dhá ghé aun,’ ann,’ arsa Máire. ‘Ní aen aon chauir chabhair a bheith leat,’ a dúirt sé. Cuireach Cuireadh an clúdach ar an gcórthainn gcónra agus tógach tógadh an chomharthain chónra agus tugach tugadh ’on teampall í agus cuireach cuireadh Máire sa teaumpall. teampall. Thánadar Thángadar abhaile agus aum éigin don oíche arís dúirt sé ‘Ragha ‘Rachaidh mé siar mhuise’ a dúirt sé ‘héach ‘féach an eighreóch éireodh Maire’. Chua Chuaigh sé siar. ‘An maireann tú a Mháire?’ dúirt sé. ‘Bhí dhá ghé aun,’ ann,’ adúirt a dúirt Máire. ‘Eighrig ‘Éirigh aníos as in ainm Dé is agus Muire,’ adúirt a dúirt sé ‘agus téanam ort abhaile’. ‘Bhí dhá ghé aun’ ann’ adúirt a dúirt Máire. ‘Eighrig ‘Éirigh aníos,’ a dúirt sé ‘agus ní thairigeó tharraingeoidh mé gé ná gaundal gandal chúm chugam an fhaid a bheimíd bheimid ar a sael saol aríst’. arís’. ‘Bhí dhá ghé aun,’ ann,’ arsa Máire. Thóg sé aníos í agus d’imíodar orthu abhaile agus níor thairig tharraing sé anuas gé agus is agus mnic minic ina dhia dhiaidh san a deireach deireadh Máire ‘Bhí dhá ghé ansúd’ ansiúd’ ach ní fhreagraíoch fhreagraíodh sé in ae' chor í agus sin é mo scéalsa, is agus má tá bréag an ann bíoch. bíodh. Mhaireadar le chéile as san amach go háirithe.

Agus anois, scéal déanach na hoíche ónár scéalaí, Cáit Feirtéar. ‘Bacach na Croise’ a thugann sí air.

Bhí fear siúil fadó aun ann agus is agus é ainm a glaeití nglaoití air ná Bacach na Croise. Bhí an fear bocht ar leathchois agus bhíoch bhíodh maide croise i gcónaí aige. Bhíoch Bhíodh sé a siúl roimis roimhe is agus a ag bailiú a dhéirce fé feibh mar a bhíoch bhíodh na bacaig bacaigh go léir san aum san. Bhí ardmheas air áfach, ins gach aen aon dúithig dúiche dár ghaibh ghabh sé, bhíoch bhíodh meas air, mar ní raibh sé ag ól agus ní raibh sé ag cathamh caitheamh tobac agus ní ar bóiléagar a bhí a chuid piginí pinginí ag imeacht. Dh’fhaigheach D’fhaigheadh sé déirc ins in gach aen aon tig, teach, gráine gráinne mine is agus gráine gráinne plúir is agus ladhairín phrátaí, sin é mar a bhíoch bhíodh agat an uair sin agus dhíolach dhíoladh sé insna sna siopaithe siopaí iad agus dh’fhaigheach d’fhaigheadh sé lóistín na hoíche agus fáilte ina theaunta theannta ins gach aen aon tig, agus béile ag imeacht ar maidin. Dá saulóch samhlódh sé aon síntiús le muíntir muintir an tí, cháithidís fhuil shrún shróine mar ba bhreá leo é mar chleachta chuideachta i rith na hoíche agus is aulaig amhlaidh a deiridís leis nuair a bheach sé sa dúithig dúiche arís gan dearúd dearmad ar ghabháil chúchu. chucu. Bhí sé ar a thoil héin. féin. Ní raibh cíos, cás, ná cathú air ach ag meacht imeacht agus a siúl roimis roimhe agus bhí sé ag cur doirnín beag airgid thairis, ambaist, agus á spáráil do héin, ach i gceaun gceann tamaill, tháinig saghas teaspaig teaspaigh air 'gus agus teaspach gan dúchas gan dabht is agus deacair é a dh’úmpar. iompar. Dúirt sé leis féin go raibh bacaig bacaigh na dúithí dúiche pósta ach é féin agus ins gach aen aon áit dá ghaibheach ngabhfadh sé, sé an port céanna a bhíoch bhíodh aige i gcúnaí: ‘Ó mhuise mo thúirse thuirse is agus mo mhairg á dhúbailt, bean aig ag an ndúithig ndúiche is agus mise dá húnais.’ híonais.’ Sin é an port a bhíoch bhíodh i gcúnaí aige. Deireach Deireadh fodhuine leis ‘Ná ‘Nach fuileann bhfuil tú ceart go leor mar thánn thá tú?’. ‘Nílim in ao chor,’ a deireach deireadh sé. Cheap sé gur aulaig amhlaidh ná faigheach faíoch sé féin aen aon bhean toisc é a bheith ar leathchois ach ambaiste bhuail sé lé le bean a bhí ar leathshúil agus ní raibh aen aon radharc mór sa tsúil eile aici agus bhí sé a caighnt caint léithe léi is agus bhíodar a cuir cur ’s a cúiteamh agus thaspeáin thaispeáin sé a dhoirnín beag airgid di, agus tháinig an dial diabhal ar fad d’éileamh aici ar an airgead, i bhfad níos mó ná bhí aici ar Bhacach na Croise ach níor lig sí uirthi é sin. Dúirt sí go bpósach bpósadh sí féin é. Dhera, tháinig oiread bó do chroí dho, dó, go mbeach mbeadh bean aige héin féin chó chomh maith leis na bacaig bacaigh eile. Dúirt sé léi nár mhaith leis bean a bheach bheadh ag ól, ach dúirt sí leis go n-ólann gach aen aon chat bainne ach a cat ná faigheann é. Sea, níor mhaith leis dul chun aen aon chaighnte chainte léi ansan ansin ar eagala eagla gur aulaig amhlaidh a thiteach thitfeadh sí amach leis is agus go scarhaidís scarfaidís óna chéile, phósadar ach go háirithe agus ní raudar rabhadar i bhfad pósta nuair a dúirt sé léi go gcathach gcaithfeadh sé féin greidhm greim a chimeád choimeád ar a phiginí phinginí airgid mar go raudar rabhadar bailithe go cruaig crua aige, ag siúl na dúithí. dúiche. Dúirt sí nach mar sin a bhíonn ag aen aon bhean. Gur, gob gurb í bean an tí a bhíonn a gabháilt gabháil tríd an airgead agus nárbh aon úinseach óinseach í féin. Cha Chaith sé géille géilleadh ambaist ambaiste mar smea__, smachtaíonn nach éinne aon duine an bhean mhallaithe ach an té go mbíonn sí aige. Cha Chaith sé an t-airgead a thúirt thabhairt di, is agus núthair mo léir d’ólhach d’ólfadh sí an sop as an srathair is agus luig luigh sí leis an ól, go dtí go raibh sí didim druidim le deire. deireadh. Bhí sé céasta, clipithe, cráite aici ach cad a bhí aige le déanamh. Ní raibh aon rud aige le déanamh ach luí leis an ól é héin. Thosanaíodar Thosaíodar beirt acu ansan ansin agus an méid a bhíoch bhíodh bailithe ar maidin acu, ní dhineach dhéanadh sé leath a ndóthain chun é a chathamh chaitheamh tráthnóna. Chuadar Chuaigh siad chun bochtaineacht ar fad ansan ansin mar nuair a bhí sé féin singil is agus mó iomaí duine a thugach thugadh loma chloth chulaith éadaig éadaigh do agus thugach thugadh na mná tí go léir phéire stocaí is agus mar sin do ach nuair a chnocadar chonaiceadar go raibh sé ag ól agus an chrí chríoch a bhí sé a chuir chur air ar a chuid airgid. Ní raibh meas madara madra aige ag béal aon doiris dorais air. Chuadar Chuaigh siad chun bochtaineacht is agus chun ainis ainnis ar fad ansan. Ní raibh na giobail féin orthu, leasainm do shaghas éigin giobail a dh’fhaighidís d’fhaighidís anso anseo is agus ansúd ansiúd agus d'eighríodar d'éirigh siad héin féin chun a chéile nuair a bhí rudaí ag breith cruaig crua orthu. Bhíodar lá brothallach amuh amuigh ag siúl is agus thosnaíodar thosaíodar ag asaschán achasán air ar a chéile. ‘Mhuise b’fhuirist b’fhurasta aithint,’ arsa é sin ‘nárbh aen aon ní cóir thu thú nó cad a thaebh thaobh go smaoineóinn smaoineoinn istig istigh im chroí ar bhean chaech chaoch a phósa’. ‘Ambaist,’ a dúirt sí, ‘ní rabhas-sa raibh mise caech, caoch, ná ní mi mí a bhí caech caoch ach tu tú héin féin a bhí caech caoch a phós mé. Mise, bean chóm chomh breá liomsa go bpósainn fear leathchoise.’ Leanadar orthu mar sin is agus bhíodar ón bhfocal beag go dtí an bhfocal muar mór ach bhíodar tugtha amach. Shuíodar Shuigh siad cois claí agus d’fhanadar aun ann ó theas na gréine. Thosnaig Thosaigh an bhean arís agus dúirt sí gurbh ait an fear ná féachtach féadfadh a bhean a chotháilt. chothabháilt. ‘B'aite an ná san an fear mhuise,’ adúirt a dúirt sé, ‘nár fhan mar a bhí sé, ná raibh sé lé le tuiscint agam cad a dhin rinne Éabha nuair a bhí sí sa ghairdín nach í ar dtúis dtús a dh’ith d’ith an t-úll’. ‘Dhe, ná cloiseach cloiseadh éinne ag caighnt caint tu,’ thú,’ a dúirt sí, ‘amadáin, núir núthair bhfuil aen aon ní ar eolas agat? Nár dh'ith d'ith Aideam an t-úll có chomh maith léithe?’ léi?’ Ná raibh fear uasal ag éisteacht leo laistig laistigh do chlaí agus léim sé amach ar a mbóthar agus ní lig sé air go raibh sé ag éisteacht leo in ae chor, is agus dúirt sé leo. ‘Ná ‘Nach tiocach dtiocfadh sibh chun mo thí-se,’ a dúirt sé, ‘is béile a bheith agaibh.’ ‘Mhuise thiocaimíst,’ thiocfaimis,’ arsa an fear, ‘is é a bheach bheadh bhuainn ach ní maith lin linn a bheith a ag cuir cur isteach ar éinne’. Maith an rud duine gan beirt. ‘Tagaíg ‘Tagaigí go dtí an dtig,’ a dúirt sé, ‘Níl éinne aon duine i mo thig-seo theach seo ach mi mí féin is agus tá cailíní aidhmsire aimsire agam is agus níl aen aon chúram orthu ach béile a dhéanamh díbh.’ daoibh.’ Chuadar Chuaigh siad ina theaunta theannta is agus chuadar chuaigh siad go dtí an dtig teach agus cuireach cuireadh béile breá ar an mbórd mbord chúchu, chucu, más ea, soithíocht ar fad a dhineadar. rinne siad. Ghlanadar Ghlan siad gach aen aon rud a bhí ar an mbórd mbord agus ansan ansin tháinig sé chúchu chucu thar n-ais agus dúirt sé leo. ‘Más maith libh anois,’ a dúirt sé, ‘fanaíg ‘fanaigí ar fad. Ní bheig bheidh éinne aon duine cúngarach cóngarach an tí seo oraibh,’ a dúirt sé, ‘Féata ‘Féadfaidh sibh fneacht fanacht anso.’ ‘D’fhanhaimís,’ ‘D’fhanfaimis,’ arsa an fear ‘agus fáilte, ach ní maith lin linn fé faoi mar a deirim a bheith a cuir cur isteach ort’. ‘Tá fáilte rúibh romhaibh anso anseo anois,’ a dúirt sé. ‘Bíoch ‘Bíodh a siúmra seomra san agaibh féin agus túrhaig tabharfaidh na cailíní na béilí chúibh chugaibh fé feibh mar a deirim libh. Tá trangaláil trangláil bheag ar fuaid a tseómra,’ tseomra,’ a dúirt sé, ‘boscaí go bhfuil sócamaistí beaga is agus órdanáidí ordanáidí beaga istig istigh úntu. iontu. Féata Féadfaidh sibh a bheith a féachaint orthu is agus imeacht tríotha tríothu ach tá aon bhoiscín amháin ansan ansin ar am mbórd,’ mbord,’ a dúirt sé, ‘agus ná féachach féachadh éinne aon duine agaibh isteach an.’ ann.’ ‘Mhuise is agus fruist furasta dúinn é sin a dhéanamh,’ arsa an fear, ‘ní bhacaimíd bhacaimid tharainn é.’ D'fhág sé ansan ansin iad, is agus d’fhanadar, d’fhan siad, is agus bhíodar aun ann lá is agus dhá lá is agus bhíodar ag féachaint ar na boscaí is agus a gabháil tríotha. tríothu. Arsa an bhean tréis tar éis tamaill, ‘nach ait an rud go déarhach déarfadh sé lin linn gan aen aon láimh lámh a chuir sa bhosca seo. Féach an boscín is agus ná dhóigh leat nách nach muar mór an ní is agus fiú é.’ Ná bac leis an mbosca,’ arsa an bacach, ‘mar tagann sé héin féin isteach gach aen aon mhaidin agus tógann sé an chlúid do san agus féachann sé isteach an.’ ann.’ ‘Is ná déarfá nárbh aen aon díobháil dá bhféachaimísne bhféachaimisne isteach an,’ arsa an bhean. ‘Thá an dial diabhal ort,’ a dúirt sé ‘agus tá sé thiar ort.’ ‘Déanhad ‘Déanfaidh mé é arís, ná nach fuilim bhfuilim á rá leat, gan bac leis a mbosca.’ ‘Féach,’ a dúirt sí, ‘tá poíl poill bheaga ina bharra chun aer a ligeant ligean isteach an.’ ‘Scaoil tharat é a deirim leat,’ a dúirt sé. Sa chaighnt chaint dóibh nár tháinig an fear isteach. Thóg sé an chlúid don mbosca is agus d’fhéach sé isteach. Bheanna sé dhóibh, is agus d'fhág sé. D’ime D’imigh sé leis. ‘Tá a fhios aige Dia mhuise’ a dúirt sí, ‘go mbeh mbeidh a fhios agamsa amáireach amárach cad tá sa bhosca.’ ‘Déanfair ‘Déanfaidh tú é’ a dúirt sé. ‘Tá an mheach bheach i mbun t’ eireabaill, tá a fhios agamsa go maith go bhfuil agus déanfair déanfaidh tú é.’ Maidin larnamháireach, larnamhárach, thóg sí an chlúid don mbosca. ‘Bhuel níl aen aon dial diabhal rud anso anseo istig’ istigh’ a dúirt sí, ‘ach luch. Tá sí a bailithe léi, chua chuaigh sí isteach i bpoul bpoll éigin ansan ansin thaul.’ thall.’ ‘Ná bac í,’ a dúirt sé ‘mara b’in a raibh aun’. ann’. Tráthnóna ná bhuail an fear uasal isteach. Thóg sé an chlúid don mbosc’. mbosca. ‘Bhí luch ansan,’ a dúirt sé. ‘Cár ime imigh sí?’. ‘Dh’ime ‘D’imigh sí isteach i bpoul bpoll éigin ansan ansin thaul,’ thall,’ arsa an bhean. ‘Bhíos ag éisteacht libhse,’ a dúirt sé, ‘agus tusa agus t’fhear ag cathamh caitheamh anuas ar Aideam agus ar Éabha agus sin é an fáth gur bhaineas-sa bhain mise triail asaibh. Buailíg Buailigí an bóthar anois mar mhaith an rud ciall cheannaig cheannaigh a dh’fháil fháil aen aon uair amháin ach is agus deárthach dealraitheach nách nach féidir í thúirt thabhairt díbh. daoibh. Bailíg Bailígí libh anois ar chuma bhacaig bhacaigh na dúithí dúiche agus bainíg bainigí as na cná cnámha agus as allas úr bhur gcuid allais an chuid eile dho.’ dó.’ Bhailíodar leo is agus bhíodar chó chomh hainnis, chó chomh briollach, breallach, chó chomh beó beo chó chomh bocht is agus a bhíodar riamh. Shin é mo scéal-sa scéalsa is, má tá bréag aun ann bíoch. bíodh.