QQTRIN040946c1
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Sea.
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
Fuadar
Chuaigh siad
ar
scoil
agus
bhí
an
garsún,
an
chéad
garsún
a
bhí
aig
ag
an
gcéad
bhean,
bhí
sí
thar
bár,
barr,
bhí
sé
thar
bár
barr
chun
foulaim
foghlaim
is
bhí
sé
a
ag
déana
déanamh
an
diail
diabhail
air
ar
an
gcuid
eile.
Bhí
an
chuid
eile,
ní
raibh
sí_
in
aen
aon
ghiorracht
do
bheith
có
chomh
math
maith
leis,
é
héin,
féin,
istoíche
Dé
hAoine
agus
Dé,
Dé...
istoíche
Dé
Sathairn.
Bhuel,
be
gar...
Dhin
Rinne
sí
suas
thit
sí
teidhn
tinn
agus
dúirt
sí
ná
leigheasach
leigheasfadh
aen
aon
rud
í
ach
an
chéad
beithíoch
a
thiocach
thiocfadh
insa
sa
sráid
a
mharú
dhi,
agus
smut
di
sin
a
bheiriú
dhi
di
is
go
mbeach
mbeadh
sí
alright.
Mar
do
bhí,
chuir
sí
fear
faire
an
garsún
so,
seo,
an
garsún
so
seo
maidin
bhí
sé
a
ag
dul
amach
a
ag
féachaint
ar
a
an
stoc.
Dúirt
sé,
chroum
chrom
sé
ar
ghol.
D’fhiarhaig
D’fhiafraigh
an
Bulláinín
Buí,
Gaisce
an
Bhulláinín
Buí,
D’Action
The Action
of
a
Yella
Yellow
Little
Bull,
An
Bulláinín
Buí.
Cad
a
bhí
air?
Ó
adúirt
dúirt
sé,
tá
mo
dhriotháir
dheartháir
a
dúirt
sé,
dhá
dhriotháir
dheartháir
a
ag
dul
ar
scoil,
a
dúirt
sé,
is
táimse
coinnithe
a
tauirt
tabhairt
aire
dhos
do
na
beithíg.
beithígh.
Á
ná
bac
san
sin
adúirt
a dúirt
sé.
Dúirt
An
Bulláinín
Buí,
bhí
caínt
caint
aig_
aige
ag
chaen
gach aon
rud
insan
san
aidhmsir
aimsir
seo.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Sea.
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
Bó
neamha
neamhaí
a
tháinig
sé
uatha_
tháinig,
tháinig
an
bulláinín
buí
seo
ua_
uaig.
uaidh.
Beir
ar
an
adharc
san
agus
cas,
bain
casa
casadh
as,
adúirt
a dúirt
sé,
agus
cuir
do
lámh
isteach
an
adúirt
a dúirt
sé
insa,
insa
sa
mb_
mbodán,
agus
tarrain
tarraing
amach
an
leaur
leabhar
athá
atá
istig
istigh
an.
ann.
Tharrain
Tharraing
sé
amach
é
is
bhí
gah
gach
aen
aon
rud
thíos
_____
leaur
leabhar
san
sin
agus
chroum
chrom
sé
ar
a
dhá
ghlúin.
Teighr,
Téigh,
adúirt
a dúirt
sé,
agus
bain
raidhnt
roinnt
saidhl
saill
dom
a
líonhaig
líonfaidh
mo
bholg
is
déarha
déarfaidh
mé
leat
go
mbeig
mbeidh
tusa
alright
adúirt
a dúirt
sé.
Is
aula
amhlaidh
a
bhí.
Nuair
a
tháinig
an
_____
aríst
arís
an
chéad
lá
eile.
Cad
a
bhí,
ach
bhí
sé
trí
huaire
níos
fearr
ná
an
chuid
eile.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
D'fhág muid
D'fhág*muid
a
tsráid
os
cóir
an
tí
agus
rinne muid
rinne*muid
ár
gcórá
sa
chistin.
Níl
fá
faoi
theach
anois
aige
ag
ach
duine
amháin
clainne
ach
ní
mar
sin
a
bhí,
bhí
muirín
mhór
air.
Cé
mhéid
duine
a
bhí
sa
chlann
agat?
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Tá
sé
sin
réasúnta
maith.
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
Huh?
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Tá
sin
réasúnta
math!
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
Hm?
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Bhfuil
stoc
tirim
agaibh?
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
gcónaí.
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
I
gcúnaí,
off
and
on.
Anois
is
aríst.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Hmm.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Go
Ceann
Léime?
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Tá.
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Bhí.
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
Ó
má
bhí
tú
mhuise.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Is
álainn
an
áit
é.
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
Tá
a
fios
san
agus
______
agat.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Tá.
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Ó
bhí.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Níor
casa.
casadh.
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
Á
féach...
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Bhfuil?
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Bhfuil?
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
Bhí
fear
a
ag
góil
gabháil
aniar
ansan
ansin
ón
Li_
ó
Cheaun
Léime
fadó
agus
d'úmpa,
d'iompaigh,
badh
ba
fhear
_____
Sasanach,
is
d'úmpaíoch
d'iompaíodh
a
bhéal
siar
ar
a
dhroum.
dhroim.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
D'úmpaíoch
D'iompaíodh
a
bhéal
siar
ar
a
dhroum!
dhroim!
____
Dia
is
Muire
____
Agus
nuair
a
théach
théadh
sé,
nuair
a
thagach
thagadh
a_
an
creatalach
creatlach
ar
a
dhroum
dhroim
leis,
ní
bhuailtí
aen
aon
bhuile
bhuille
air
nú
nó
go
leagach
leagadh
sé
anuas
é
is
nuair
a
leagach
leagadh
sé
anuas
é
_______
sé.
_______
go
math
maith
é.
Bhí
_____
nú
nó
gur
aumpaig
iompaigh
a
bhéal
siar
ar
a
chúl.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Bhuel...
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Hmm.
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
Beagán.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Beagán
Béarla
unn.
Beagán.
Nuair
a
bhí
tusa
beag?
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
Beagán
nuair
a
bhí
mise
beag.
Ní
raibh
faic
an
muíntir
muintir
a
bhí
insa
sa
te
tigh
seo
ach
Gaeilge
múrán
mórán
ach
mo
mháthair.
Ach
bhí
ina
Ghaeilge
is
ina
Bhéarla
aici
sin
mar
bhí
scoláire
bocht
ó
Chiarraí
acu
agus
insan
san
aum
san
an
dtuigeann
tu.
Bhí
Marcas
Keane
ansan
ansin
theas
insa
sa
lodges
is
ní
ro
raibh
faic
le
déana
déanamh
aige
ach
úntó
tiontú
amach
mar
a,
agus
tá
to
do
chlaun
chlann
ar
scoil.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Sea.
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Sea.
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Bhfuil?
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Máirtín Ó Fionnghaile Fodry Moyarta
An
maighstir
máistir
agus
bhuail
sé
a
ghuíochaint
ghuíodóireacht
orm.
Ó,
dá
gcastaí
liom
tu
tú
tá
fiche
blian
bliain
ó
choin
shin
.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Sea...
Anraí de Bláca Kilbaha South Moyarta
Ní
ro míd
rabhamar
i
bhfad
inár
gcola
gcodladh
nuair
a
d'aire míd
d'airíomar
a
an
rothar
t-urchar
agus
bhí
trí
rothar.
urchar.
Ó
arsa
mise,
ní
hé
sin
an
gunna.
Ní
chafach
chaithfeadh
sé
có
chomh
minic
sin.
Ní
chafach
chaithfeadh
arsa
mo
dhreatháir
dheartháir
Séamas
rud
éicínt.
éigin.
Tháinig
an
fear
a
mhair
lasmu
lasmuigh
dhín,
tháine
tháinig
sé
isteach.
Chrag
Chnag
sé
an
daras,
doras,
d'ascail
d'oscail
mé
an
daras
doras
do.
dó.
Airím
ar
______’
says
he
hé
‘siar
tímpeall
timpeall
Leán
Oileán
na
gCapall.’
‘Cad
a
d’airíonn
airíonn
tu’,
tú’,
arsa
mise.
‘Airím
glór
slauraí’
slabhraí’
says
he
hé
‘agus
caínt
caint
fearaibh
fir
ag
imeacht
insan
san
ngaoith.
Tag
Tar
amach’
says
he
hé
‘go
n-airí
tu
tú
é’.
Fua
Fuáil
me
mé
amach
in
éindí
leis
agus
d’aire
d’airigh
mé.
D'aire
D'airigh
me
mé
glaíoch
glaoch
na
máirnéalaig
mairnéalaigh
ar
a
chéile
agus
d’eighre
d’éirigh
m'athair
agus
mo
dhriotháir,
dheartháir,
mise
agus
an
fear
a
bhí
leis
_____
Tomás
a
Ghau
Ghabha
a
ghlaeidís
ghlaoidís
air,
hAurachán
hAnnrachán
badh
ba
ea
é.
Agus
do
dhin míd
rinneamar
ar
Leán
Oileán
na
gCapall
tímpeall
timpeall
chúig
cúig
nú
nó
de
núimintí
nóiméid
siúil.
Dar
fia,
arsa
sé_
arsa
Tomás
a
Ghau,
Ghabha,
fear
eaglach
badh
ba
ea
é.
Is
geaul
geall
le
Man
of
War
í’
ar
seisean,
agus
ní
raghach
rachadh
éinne
aon duine
amach
ar
an
leán.
oileán.
‘Dhera
eist,
arsa
m’athair
‘siúil’.
Fua míd
Chuamar
amach
ar
an
leán
oileán
agus
bhí
triúr
dosna
do na
máirnéalaig
mairnéalaigh
in
áirde
airde
ar
an
leán
oileán
an
uair
sin.
Ba
mh_
ba
mhath
mhaith
dhóibh
go
ro
raibh
sé
i
dtrá
dtráth
mhara
mhar
mar
do
tháine
tháinig
siad
anuas
ar
théad
ar
leac,
agus
d’ime
d’imigh
siad
ar
fead
an
leac
agus
chua
chuaigh
siad
suas
ar
thaebh
thaobh
an
leáin.
oileáin.
Ach
dá
mbeach
mbeadh
sé
ar
lán
mara,
bheidís
caighlte.
caiilte.
Lúng
Long
cheithre
ceithre
gcraun
gcrann
badh
ba
ea
í
ládáilte
uileog
uile
le,
le,
le,
le
cruineacht.
cruithneacht.
Sé
mhíle
tona
tonna
is
dó
dóigh
liom.
Ach
ní
ro
raibh
sí
ansan
ansin
ach
lá
nuair
a
thit
na
craidhn.
crainn.
Agus
tháinig
an
chruithneacht
ar
fad
ar
dtír.
Agus
bhí,
bhí
lea_
lea_
aoirde
airde
an
bhalla
san
do
chruithneacht
ar
díol
in
áit
a
nglaenn
nglaonn
siad
an
Dún
Beag
air.
To
the
east
of
the
place
where
you
go
out
on
ón
the
island.
Ach
dhin
rinne
na
daoiní
daoine
siú
seo
airgid
uirthi,
na,
na
daoiní
daoine
tímpeall.
timpeall.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Dhein?
Anraí de Bláca Kilbaha South Moyarta
Dhin!
Mar
bhí,
bhí
a
cruithneacht
gah
gach
aen
aon
lá
acu
agus
tháine
tháinig
sí
anso
anseo
le
capaill
agus
asail
is
miúls
is
gah
gach
aen
aon
rud
is
______
bhí
siad
á
thauirt
thabhairt
abhaile
dtí
stoc
agus
muc
is
rudaí
mar
sin
a
dtuigeann
tu.
tú.
Ach
tá
sí
an
ann
i
gcúnaí.
Tá
an
colainn
an
i
gcúnaí
gocnaí
le
taebh
taobh
an
leáin.
oileáin.
Féach!
An
bhfeiceann
tu
tú
an
smut
iarainn
sin?
Sin
smut
den
iarann
a
bhí
ínti.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Agus
ceart
go
leor
bhí
an
t-iarann
ansin,
thuas
a
déanú
déanamh
ionad
rafta
unn.
ann.
Is
beag
is
fiú
an
fharraige
anois
ní
bristear
bádaí
báid
héin.
féin.
Mian
fheirmeoirí
iad
go
léir
anseo
beagnach
ach
roimh
an
chogú
chogadh
dheireanach,
bhí
dhá
sórt
gléas
beatha
fá
faoi
Cheann
Léime.
Píolótaíocht
agus
feirmeoireacht.
Bhí
píolóitithe
ó
gach
long
a
bhe
bheadh
a
ag
dul
suas
Béal
na
Sionainne
agus
san
am
sin,
b'fhearr
an
bheatha
seo
ná
an
fheirmeoireacht.
Idir
Cill
Beatha
agus
Ceann
Léime,
tá
Cnoc
na
bPíolóitithe.
Anraí de Bláca Kilbaha South Moyarta
Is
cuín
cuimhin
liomsa
beirt
beirt
mrá
mná
a
bhí
a
ag
maireachtáil
ar
Chroc
Chnoc
an
Bhulláin,
Croc
Cnoc
na
bPíolóitithe.
Do
bhí
áit
bheag
acu
ar
fad,
feirmiúirí
feirmeoirí
beaga,
dhá
bhó.
B'fhéidir
go
mbeach
mbeadh
capall
acu
ach
do
bhí
triúr
nó
creathrar
ceathrar
fear
nú
nó
cailíní
insna
sna
tithe
an.
ann.
Do
bhí
cailín
iníon
le
bean
acu,
go
mór
le
píolóitithe,
píolóití
píolóta
agus
do
phós
sí
é.
Bhuel
dúirt
an
bhean
eile
ní
ro
sí
i
bhfad
uaithi.
‘Héach
‘Féach
mhuise’
a
dúirt
sí.
Ní
fheadar
mé
cad
a
dhéanha
dhéanfaidh
mo
níonsa,
iníonsa,
an
bpósa
bpósfaidh
sí
an
feirmiúr
feirmeoir
beag
san
thuaig,
thuaidh,
Seán
Ó
Catháin
a
bhí
air.
Féach
b’fhearra
b’fhearr
dhi
di
píolóitithe
píolóití
a
phósa,’
phósadh,’
a
dúirt
an
bhean
eile.
Bhuel,
ní
bheig
bheidh
aen
aon
rud
le
rá
agam
léithe’
leithe’
a
dúirt
sí,
‘dineach
sí
mar
is
math
maith
léithe.’
leithe.’
Do
phós
siad,
an
bheirt
chailíní
agus
do
casach
casadh
na
mrá
mná
le
chéile
lá
thuas
ar
an
gcrocán
gcnocán
tá's
tá a fhios
agam
an
spota
go
math
maith
agus
bhí
aithint
aithne
agam
ar
cheaun
cheann
dosna,
ar,
ar,
ar,
ar
an
tseanabhean,
seanabhean,
ceaun,
ceann,
duine
acu.
Phós
Cáitín’
arsa
í
sin
‘
an
píolóití?’
Ó
phós,’
arsa
Mary,
Cearmada,
Máire
Ní
Chearmada,
‘
ó
phós’
arsa
sise.
Phós,
tá
sí
go
math
maith
as.
Níl
aen
aon
bhael’
bhaol’
a
dúirt
sí
‘ná
‘nach
beig
mbeidh
tae
gah
gach
haen
haon
lá
sa
mbliain
aici.’
Bhuel’
arsa
Cáit
Ní
Chonchúir,
is
í
an
tarna
dara
bean
í.
Féach
a
Mhary’
arsa
sí
sin,
tá
an
phíolóitíocht
go
maith
ach
fan,’
arsa
sí sin
sise
go
gcuirtear
an
sceach
ar
an
mbearna
dhearg.’
Is
í
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
an
bhearna
dhearg
an
fhairsineacht
fhairsingeacht
farraige
atá
idir
Cheann
Léime
agus
Cheann
Chiarraí,
Béal
na
Sionainne.
Thiar
in
aice
le
Croc
Cnoc
na
bPíolóitithe
os
cionn
na
farraige
atá
cónaí
ar
Mháire
Nic
an
Oirchinnigh.
Is
goire
gaire
don
chéad
ná
don
cheithre
ceithre
scór
go
mór
í
agus
chaith muid
chaitheamar
seal
a
ag
córá
comhrá
léi
héin
féin
agus
le
Henry
Blake.
Anraí de Bláca Kilbaha South Moyarta
Máire Nic an Oirchinnigh Kilbaha Moyarta
Is
í.
Anraí de Bláca Kilbaha South Moyarta
Máire Nic an Oirchinnigh Kilbaha Moyarta
Sea.
Anraí de Bláca Kilbaha South Moyarta
Do
bhí
scoil
ansan
ansin
a
raibh
an
seanamhaighstir
seanamháistir
a
mhúin
mise,
bhí
sé
a
m_
a
múine
múineadh
scoile
ansan.
Máire Nic an Oirchinnigh Kilbaha Moyarta
Bhí.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Máire Nic an Oirchinnigh Kilbaha Moyarta
Bhí
mhuise.
Anraí de Bláca Kilbaha South Moyarta
Bhí.
Anraí de Bláca Kilbaha South Moyarta
Tomás
Pender
a
bhí
air.
Máire Nic an Oirchinnigh Kilbaha Moyarta
Anraí de Bláca Kilbaha South Moyarta
Bhí.
Anraí de Bláca Kilbaha South Moyarta
Féach
adeireach
deireadh
sé
liomsa,
nuair
a
bhíoch
bhíodh
sé
a
ag
scríobh
ó
ba
bhreá
an
scríniúir
scríbhneoir
é.
Tá
sí
sin
mar
é,
ana-scríniúir.
an-scríbhneoir.
Bhuel
adeireach
deireadh
sé
liomsa
i
mBéarla:
"Them
five
fingers
is
writing
to
Buckingham
Palace!".
Deireach
Deireadh
sé
liomsa
agus
b’fhíor
o
dó
san.
sin.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Máire Nic an Oirchinnigh Kilbaha Moyarta
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Máire Nic an Oirchinnigh Kilbaha Moyarta
Anraí de Bláca Kilbaha South Moyarta
Sea.
Máire Nic an Oirchinnigh Kilbaha Moyarta
Anraí de Bláca Kilbaha South Moyarta
Bhí
driotháir
deartháir
do
seo
in
nineteen
eleven
agus
cailín.
Bhí
an_
sinn
i
bhfochair
a
chéile.
Bhí
seó
an,
ó
ba
bhreá,
bhreá,
bhí
ana-joy
orm.
Rínce
Rince
is
ceol
is
gah
gach
aen
aon
rud
agus
ní
raibh
tinneas
farraige
riamh
orm
agus
seamh
is amhlaidh
do
bhíoch
bhíodh
an
mharú
nuair
ná
loirgeoidís
lorgóidís
a
ag
rínce
rince
mi
mé
agus
ní
loirgeoidís
lorgóidís
mar
e_
thá’s
tá a fhios
agat,
ní
raibh
aen
aon
aithint
aithne
acu
orm
agus
thug
cailíní
óna
n-áit
féin,
cailíní
ó
Chiarraí
a
ag
thugaidíst
thugaidís
a
ag
rínc.
rínce.
Bhíoch
Bhíodh
buile
dhearg
orm
nuair
ná
nach
loirgeoidís
lorgóidís
mi.
mé.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Ar
an
mbád?
Máire Nic an Oirchinnigh Kilbaha Moyarta
Máire Nic an Oirchinnigh Kilbaha Moyarta
Bhí...
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Cén
sórt
rince
a
dhéanaidís
an
t-aum
sin?
Máire Nic an Oirchinnigh Kilbaha Moyarta
Dhera,
na
setsanna
is
na
capers
agus
sets.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Máire Nic an Oirchinnigh Kilbaha Moyarta
Anraí de Bláca Kilbaha South Moyarta
Máire Nic an Oirchinnigh Kilbaha Moyarta
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Máire Nic an Oirchinnigh Kilbaha Moyarta
Do
bhí
mé
a
ag
siúl
sa
tsúra
tsamhradh
chruaig,
chrua,
is
do
seólach
seoladh
isteach
mi
mé
i
ngleaun
ngleann
tí
muair
móir
is
do
cuireach
cuireadh
om
i mo
shuí
mi
mé
ar
shuíochán
chruaig
chrua
is
níor
fiarhaíoch
fiafraíodh
díom
cér
cár
ghluaiseas.
ghluais mé.
Bhí
búird
boird
_____
gantanas
is
mórán
dí
di
agus
do
d’íos
d’ól mé
do
shláinte
a
lánú
an
tí,
is
a
chailín
bhig
óg
do
bheoig
bheoigh
mo
chroí
agus
do
______
mo
chiall
go
hóg
díom.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Bhuel,
cén
aois
anois
tú,
a
Shéamuis?
Séamus Ó Gallchóir Quilty Ibrickan
Hmm?
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Cén
aois
anois
tú?
Séamus Ó Gallchóir Quilty Ibrickan
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Séamus Ó Gallchóir Quilty Ibrickan
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Hmm.
Séamus Ó Gallchóir Quilty Ibrickan
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Cén
sórt
saoil
a
bhí
anseo
an
t-am
sin,
a
Shéamuis?
Séamus Ó Gallchóir Quilty Ibrickan
Hmm?
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Séamus Ó Gallchóir Quilty Ibrickan
Cén
sórt
what?
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Séamus Ó Gallchóir Quilty Ibrickan
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
An
ró?
raibh?
Séamus Ó Gallchóir Quilty Ibrickan
Bhí
droshael.
drochshaol.
Is
minic
a
chua
chuaigh
mise
go
dtí
an
mbaunc
mbanc
agus
gan
aen
aon
rud
agam
ach
smut,
smut
do
rán
arán
gan
ubh
ná
ím
im
ná
aen
aon
rud
aun,
ann,
ach
nuair
a
bheach
bheadh
an
______
tóca
tógtha
agam,
d’íosainn
d’íosfainn
é
sin
a
teacht
abhaile.
Bhí
droshael
drochshaol
aun
ann
agus
do_
do obair
do*obair
mi,
do
dhin
rinne
mi
mí
sábháilt
sábháil
féar,
ar
de
deich
bpine
bpingine
an
ló
agus
cha
chaith
mé
héineach
féin
a
bheith
thuas.
Bheach
sé
sin
buailte
le
de
deich
mbliana
agus
trí
fichead
ó
choin.
shin.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Séamus Ó Gallchóir Quilty Ibrickan
Chu_
chuas.
chuaigh mé.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Séamus Ó Gallchóir Quilty Ibrickan
trasna,
trasna
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Mheiriceá
nuair
ar
fhan
tú
in
New
York?
Séamus Ó Gallchóir Quilty Ibrickan
Ó,
chuamar
trasna,
trasna.
Chua
Chuaigh
mi
mé
go
Chicago
agus
níor
fhan
mé
i
bhfad
ansan
ansin
nuair
a
chua
chuaigh
mé
suas
go
dtí
South
Dakota,
an
áit
a
mbíonn
an
cruineacht
cruithneacht
ar
fad
acu
agus
chua
chuaigh
mé
as
san
go
Kansas
City
agus
as
san
bhí
mé_
chua
chuaigh
mé,
Seattle
Washington
agus
ansan
ansin
go
San
Francisco,
Californí
California
agus
bhí
mi
mé
ag
obair
insna
sna
coighlte,
coillte,
the
woods.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Ó
bhí
tú
ag
obair
sna
wood
mar
lumberjack.
Séamus Ó Gallchóir Quilty Ibrickan
Lumberjack,
sea.
Lumberjack.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Eh,
bhí
an-taidhm
ansin
agat.
Séamus Ó Gallchóir Quilty Ibrickan
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Cén
sórt
dream
a
bhí
in
éindí
leat?
Séamus Ó Gallchóir Quilty Ibrickan
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Séamus Ó Gallchóir Quilty Ibrickan
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
An
ea?
Séamus Ó Gallchóir Quilty Ibrickan
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Bhuel
cén
sórt
áit
a
bhí
unn?
Séamus Ó Gallchóir Quilty Ibrickan
B'fhéidir
go
raibh
de
deich
míle
aun
ann
agus
bhí
hutanna
beaga
acu,
le
hí
a
bheith
a
suí
istig
istigh
an
agus
an
seanascáth
seanscáth
do
shuí_
do
suíoch
shuíodh
sí
síos
i
gcloch
agus
do
chuireach
chuireadh
sí
a
lámha
suas
go
dtí
mo
mhalainn
agus
d'fheiceach
d'fheiceadh
sí
an
fear
a
bheach
thuas
in
áird
airde
agus
bhídís
ag
cathamh
caitheamh
píopa
tobac,
píp_
pipe
of
peace,
cad
é
Ghaeilge
a
chuirfeá
air
sin?
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Píopa
síocháin?
Séamus Ó Gallchóir Quilty Ibrickan
Píopa
síocháin,
sea.
Píopa
síocháin.
Mícheál Mac an Oirchinnigh Quilty Ibrickan
Nuair
a
tháine
tháinig
sí
isteach
insan
san
aig
ag
an
gCoílte.
gCoillte.
Bhí
sé
aun
ann
trí
oíche
agus
trí
lá.
An
tarna
dara
lá
ansan
do
chu_
tháinig
scéal
ón
lúng
long
san_
nús
nós
eicínt,
éigin,
go
raibh
na
máirnéalach
mairnéalach
ar
an
lúng
long
a
fhágaint
fhágáil
agus
thánadar
thángadar
amach
ar
rafts
a
bhí
déanta
acu.
Chuaig
Chuaigh
trí
churaig
churacha
amach,
naenúr
naonúr
ar
trí
churaig
churacha
agus
thuga_
thugadar
isteach
och_
ocht,
ocht
e,
ocht
e,
ocht
pearsana
déag
aisti.
Sin
é
an
mhéíd
mhéid
a
tháinig
aisti
agus
e_
a
feag
feadh
na
lá
lae
ansan
ansin
______
coast
guard
a
bhí
anso
anseo
thiar
is
í
port
mar
a
bhí,
bhí
a
coast
guard
station
an
ann
agus
thugadar
bád
leothu
leo
chuig
chun
dul
amach.
Chuir
an
t-oifigeach
amach
iad
agus
nuair
a
chuadar
amach,
is
úla
amhlaidh
a
chaighl
chaill
siad
fear
as
a
an
mbád
agus
mise
agus
mo
bheirt
pháirtithe.
Thógadar
an
coast
guard
agus
thugad_
thug muíd
thugamar
isteach
go
tráig
trá
iad,
an
áit
a
bhíodar
sábháilte
go
Coílte.
Coillte.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Mícheál Mac an Oirchinnigh Quilty Ibrickan
Dhá
Dá
Chrochúir
Chonchúir
a
bhí
an,
ann,
two
Connors
two
Crohúrachs,
Conchúrachs,
two
Crohúir,
Conchúir,
dhá
Chrohúir,
Chonchúir,
dhá
Phádraic.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Sea.
Mícheál Mac an Oirchinnigh Quilty Ibrickan
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Mícheál Mac an Oirchinnigh Quilty Ibrickan
Níor
cailleach.
cailleadh.
Níor
cailleach
cailleadh
aen
aon
duine.
Ní
raibh
éinne
aon duine
báite.
Bhuel
bhí
a
curach
acu
úmpaithe
iompaithe
agus
triúr
triúr
dosna
do na
trí
churaig
churacha
a
chuaig
chuaigh
amach.
Thóg
na
fea_
na,
na
curaig
curacha
eile.
Bh’
Ba
í
farraige
ró-bhriste
a
sháraig
sháraigh
orthu
agus
bhíodar
úmpaithe
iompaithe
amach
sa
bhfarraige.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Sea,
bunoscionn.
bun ós cionn.
Mícheál Mac an Oirchinnigh Quilty Ibrickan
Bunoisciúnn
Bun os ciúnn
agus
thógadar
a_
a_
a
_____
orainn,
na
curaig
curacha
eile.
And
others
bringing
in,
some
of
the
sailors
there
with
him.
Yeah.
Cén
lasta
a
______?
Hm?
Cruineachta,
Cruithneacht,
cruineachta.
cruithneacht.
Freight
that
was
in
it.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Sea.
Mícheál Mac an Oirchinnigh Quilty Ibrickan
Cruineachta.
Cruintheacht.
Cad
as
go
ro
raibh
sí
a
ag
teacht?
Bhuel
bhí
siad
a
ag
teacht
go
Luimreach.
Luimneach.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
As
a_
as
an
Fhrainc?
Mícheál Mac an Oirchinnigh Quilty Ibrickan
Ó
Meiriceá.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Ó
Meiriceá?
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Bhuel
ba
é
a_...
Mícheál Mac an Oirchinnigh Quilty Ibrickan
Bhíodar
a
tíoch_
bhí
an
tea_
nuair
a
bhí muíd
bhíomar
i
gCoílte
gCoillte
_____
fear
dosna
do na
máirnéalaig
mairnéalaigh
is
dúirt
sé
liom
bhí
sé
céad
agus
ceithre
lá
déag
i
bhfarraige.
Céad
lá
agus
cheithre
ceithre
déag,
ceithre
déag.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Céad
is
ceithre
lá
dhéag?
Mícheál Mac an Oirchinnigh Quilty Ibrickan
Sea.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Mícheál Mac an Oirchinnigh Quilty Ibrickan
Ó
bhíodar
ó_
bhí
cuid
acu
ó
Mheiriceá
agus
bhí
cuid
acu
ón,
ón,
ón,
ón,
ón
Fhrainc.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Mícheál Mac an Oirchinnigh Quilty Ibrickan
Hah,
ní
raibh
aen
aon
Bhéarla,
ah
bhí,
bhí
corra-fía_
focal
Bhéarla
acu,
______
ní
raibh
éinne
aon duine
ón,
ón,
ón,
óna
Rúisig,
óna
Fraince.
Franncaigh.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Cén
fhad
a
d'fhanadar
e_
anseo?
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Hmm.
Mícheál Mac an Oirchinnigh Quilty Ibrickan
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Mícheál Mac an Oirchinnigh Quilty Ibrickan
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Mícheál Mac an Oirchinnigh Quilty Ibrickan
chua
chuaigh
sí,
briste
suas
ar
fad
leis
an
fharraige.
Thóg
na
hiascairí
is
fearr
tímpeall,
timpeall,
thógadar
go
leor
don,
don
chruineachta
chruithneacht
as
a
bhfarraige
le
bucait.
buicéad.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Sea.
Mícheál Mac an Oirchinnigh Quilty Ibrickan
Máire Ní Dhonnabháin Doonbeg Ibrickan
Mola
Moladh
leat,
a
Rí
na
Rún.
Mola
Moladh
go
choum
chom
leat
do
a
Dhí.
Dhia.
Sula
n-íosaimíd
n-íosfaimid
agus
a
n-uaimíd
n-íosfaimid
an
bhí.
bhia.
An
té
a
chrutha
chruthaigh
sinn
gurb
é
a
gheó
gheobhaidh
sinn,
nár
thuga
sé
anabhás
anbhás
ná
don
giorrabhás
ná
don
bás
i
a
bpeaca
mharbh
dúin.
Luan.
Bás
Chríostí
ola
agus
airthí.
Déirce
Déirc
an
trócaire
go
dtuga
Dia
Íosa
Críost
ár
n-anam.
Dún
Beag
gortach
gaun.
Ná
téir
téigh
gan
dhíneár
dhinneár
aun.
Baile
beag
briste
is
a
thóin
leis
an
uisce
is
mná
gan
tuiscint
aun.
Teddy Griffin Cloghaunbeg Moyarta
Ár
nAthair,
atá
ar
neamh,
go
naepaíor
naofar
t’ainm,
do ainm,
go
dtaga
do
ríocht,
go
ndeintear
ndéantar
do
thoil
ar
an
dtalamh,
mar
a
ndeintear
ndéantar
ar
neab.
neamh.
Ár
n-arán
laethúil
tauir
tabhair
dúinn
inniubh,
inniu,
is
mu
maith
dhúinn
ár
gciúnta,
gcionta,
mar
a
mufaimíd
maithimid
do
chách,
ón
_____
is
ná
lig
sinn
i
gcathaoibh,
ach
saer
saor
sinn
ó
olc
amen.
Austin Carty Liscannor Corcomroe
Pádraig Ó hAodha Liscannor Corcomroe
Bhí
seanfhear
anso
anseo
fadó.
Bh’í
Ba í
an
an
t-ainm
a
ghlaeidíst
ghlaoidís
air,
Seán,
Seán
Ó
Cíománach
agus
bhí
sé,
is
minic
a
bhí
mi
mé
ag
obair
leis
agus
is
minic
a
dúirt
sé
liom
go
raibh
gargóint
argóint
ag
na
fataí
prátaí
agus
na
gobáiste
cabáiste
insna
sna
seanlaethanta
agus
is
é
an
seana_
is
é
an
gargóint
argóint
a
bhí
acu;
lauir
labhair
an
gobáiste
cabáiste
first
bhí
sé_
i
dtosach
táim
a
ag
brise
briseadh
tríd...
Lauir
Labhair
an
gobáiste
cabáiste
i
dtosach
agus
dúirt
sé
leis
an
bhfata
bpráta
bocht
bhí
sé
a
ag
teacht
mar
a
_____
amu.
amuigh.
_Cé
air
a
ro
pios
a
dúirt
an
gobáiste
gcabáiste
leis
an
gobáiste
gcabáiste
ná
raibh
ach
mise
ar
na
hoileáin
ar
fad.
'Góim
'Gabhaim
pardún
chút'
chugat'
a
dúirt
an
fata
práta
bocht.
'Bhí
sé
ag
brise
briseadh
mo
chroí
fén
faoin
bhfód
a
ag
teacht
ach
pios
ar
rud
glas
gnás
gránna,
ní
fheicfear
tithe
gan
éinne
aon duine
_____
nú
nó
______
i
gceart
ach
mise
á
dá
caití
fén
faoin
bhfód
mi
mé
ní
chuirhinn
chuirfinn
ocras
air
ná
tart.’
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Pádraig Ó hAodha Liscannor Corcomroe
Bhí muid
Bhíomar
ana-bhocht
an-bhocht
agus
chuaig
chuaigh
mo
dhreatháireacha
dheartháireacha
agus
mo
dhreifiúracha
dheirfiúracha
amach
go
Meiriceá
agus
bhí
mise
a
ag
dul
amach
ach
bhris
mé
an
chois
seo,
tá,
as
cheaun
chean
fiche
bliain
ó
choin
shin
agus
d'fhág
sé
sin
mar
athá muid
atáimid
inniu.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Pádraig Ó hAodha Liscannor Corcomroe
bhí
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
agad?
agat?
Pádraig Ó hAodha Liscannor Corcomroe
Bhí,
bhí
cúig
driotháir
deartháir
agam
agus
de
deich
ndreifiúracha.
ndeirfiúracha.
Tá
siad
curtha
agus
cuid
acu
beó
beo
fós.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
An
bhfuil
tú
i
do
chónaí
anseo
Seán Óg Ó Dillúin Kilshanny Corcomroe
i
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
gcónaí?
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Sa
Seán Óg Ó Dillúin Kilshanny Corcomroe
tig
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
seo?
Seán Óg Ó Dillúin Kilshanny Corcomroe
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
phós
tú
riamh?
Seán Óg Ó Dillúin Kilshanny Corcomroe
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Cén
pharóiste
é
seo
anois?
Seán Óg Ó Dillúin Kilshanny Corcomroe
Hm?
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Seán Óg Ó Dillúin Kilshanny Corcomroe
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Ó
na
cliffs?
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Sea.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Sin
an
méid?
Sin
é.
Bhuel
cé
mhéid
Seán Óg Ó Dillúin Kilshanny Corcomroe
acra
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Seán Óg Ó Dillúin Kilshanny Corcomroe
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
ar
Seán Óg Ó Dillúin Kilshanny Corcomroe
fad
is
ea
é.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Seán Óg Ó Dillúin Kilshanny Corcomroe
Sea.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Múin?
Móin?
Seán Óg Ó Dillúin Kilshanny Corcomroe
Níl.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Na
Nach
bhfuil?
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Seán Óg Ó Dillúin Kilshanny Corcomroe
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Seán Óg Ó Dillúin Kilshanny Corcomroe
gCuirim?
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Sea.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Ceathrú
acra?
Seán Óg Ó Dillúin Kilshanny Corcomroe
Sea.
Ceathrú
fataí.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Seán Óg Ó Dillúin Kilshanny Corcomroe
Prátaí.
Prátaí.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Ní
nah
nach
únú
ionadh
ní
ro
raibh
aen
aon
fhonn
scéalaíochta
air
tráthnóna
ribea
ribeach
sauraí
samhraí
nuair
a
bhí
an
bhó
amuí
amaí
agus
í
le
blí
bleán
go
fóill.
Mar
sin
héin,
féin,
chuir
sé
ceist
orainn
ar
chuala muid
chualamar
airíaú
riamh
trácht
ar
Madra
Bán
na
nOcht
gCos
agus
chríona
chríochnaigh
sé
an
scéal
ach
níl
am
againn
anseo
ach
dona
don
thús.
Seán Óg Ó Dillúin Kilshanny Corcomroe
Bhí
Rí
agus
baunrín
banríon
fadó
an
ann
agus
fadó
a
bhí.
Á
Dá
mbeinn
aun
ann
le
thús
na
hóige
bheach
bheadh
scéal
nú
nua
nú
nó
seanscéal
agam
ach
mar
sin
féin
tá
sárscéal
agam.
Agus
níl
aen,
aon,
éinne
aon duine
clainne
a
bhí
acu
e
de
réir
mar
a
rugtaí
bheirtí
iad
ná
nach
tugach
dtugadh
madra
bán
na
n-ocht
gcos
leis
iad
agus
bhí
dháréag
acu,
dháréag
driothár
deartháir
agus
triúr
dreiféar
deirféar
imithe
aige
agus
bhí,
thainig
tháinig
duine,
éinne
aon duine
amháin
agus
chua
chuaigh
sé
go
dtí
seandraoi,
féachaint
cad
a
dhéanhach
dhéanfadh
sé
leis,
bhí
sé
á
dhéana
dhéanamh
amach
gurb
é,
an
duine
deireanach
a
bheach
bheadh
acu
é.
Ná
Nach
beach
mbeadh
aen,
aon,
aen,
aon,
aen
aon
oiread
ar
an
bhfamily
ach
é.
Agus
chua
chuaigh
sé
go
dtí
seandraoi
agus
d’fhiara
d’fhiafraigh
sé
dhe
de
cad
a
dhéanhach
dhéanfadh
sé
leis.
Bhuel
nuair
a_
an
bhfuil's
bhfuil a fhios
agat
a
dhéanha
dhéanfaidh
tu
tú
leis
an
leanbh
san?’
sin?’
adúirt
a dúirt
sé.
'Cuir,
din
déan
bosca
dho
dó
adúirt
a dúirt
sé
agus
scaoil
amach
agus
scaoil
amach
leis
an
ribhéar
é.
Agus
cuir
meirgeal
tímpeall
timpeall
ar
a
mhuinéal'
mhuineál'
a
dúirt
sé
agus
'scríg
'scríobh
air
gur
mac
rí
le
baurín
banríon
é
agus
b'fhéidir
go
dtiocach
dtiocfadh
sé
isteach
in
oileán
eicínt'
éigin'
a
dúirt
sé
‘agus
go
bhfaigheach
bhfaigheadh
duine
eicínt
éigin
é.’
Bhí
go
math
maith
agus
ní
raibh
go
holc.
Bhí,
_____
agus
chuir
sé
amach
é,
chuir
isteach
i
mbosca
agus
scaoil
sé
amach
leis
a
ribhéar
é.
Agus
bhí
seanfhear.
Mhair
sé
thímpeall
timpeall
an
oileán
ar
bhruach
mar
a
bheach
bheadh
sé
thoir
i
Sráid
na
hIascairí
anois
ar
bhruach
na,
an
ribhéar.
Agus
dhin
rinne
sé
a
aidhmsir
leis
an
bhfarraige,
lá
agus
bliain!
Agus
d'ime
d'imigh
sé
leis
an
mhaidin
seo
agus
babh
ba
í
an
mhaidin
a
raibh
a
an
lá
agus
a
an
bliain
suas
agus
nuair
a
chua
chuaigh
sé
ar
bhruach
go
raibh_
ar
bhruach
a
an
trá,
choinic
chonaic
sé
bosca
tamall
uaidhig.
uaidh.
My
Gar’
a
dúirt
sé,
'tá
mo,
tá
mo
dh_
tá
mo
phá
anois
agam'
a
dúirt
sé.
Riug
Rug
sé
ar
an
bosca
agus
níor
ascail
oscail
sé
é.
Ní
raibh
air
dul
i
bhfad.
Thug
sé
na,
fén
faoin
ascail
ascaill
é
agus
níor
stop
sé
ná
níor
chóna
chónaigh
sé
riamh
go
leag
sé
go
dtí
an_
gur
go
leag
sé
istig
istigh
san_
ar
an
úrlár
urlár
go
dtí
an
seanabhean
seanbhean
é.
‘Cé
‘Cá
bhfuair
tú
an
bosca’
adúirt
a dúirt
sí.
‘Fuair
mé
ar
an
dtrá
é’
adúirt
a dúirt
sí,
adúirt
a dúirt
sé.
‘Ach
níor
ascail
oscail
mé
fós
é!’.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Éamonn Mac Mathúna Kilshanny Corcomroe
Mhic
Mhuire
na
nGrás
do
chuireag
cuireadh
chun
bás
báis
agus
a
d’fhuilin
d’fhuiling
bás
péineach,
pianmhar,
do
cheannaig
cheannaigh
Síol
Áimh
Ádhaimh
le
hallas
a
chrá,
chnámha,
fola
agus
chreá
chneá
dearga.
Freagair
mé
a
ghrá
beir
m’anam
i
dtráth
go
Parthais
Parthas
árdghradamach,
ag
cathamh
caitheamh
an
tsóláis
sóláis
is
fheadaíl
bhreá
idir
aspail
is
ardaingilibh.
Freagair
mi
mé
a
Chríost,
a
chara
mo
chroí,
an
charraig
so
seo
im
chlí
corraig
corraigh
í,
is
óm
ó mo
dhearca
lig
síos
sruithe
sraithe
d’airthí,
d’aithrí,
do-béaras
thabharfas
go
crí
crích
Flaitheas
mi,
mé,
mar
is
peacach
mé
a
bhí
scanalach
scannalach
fíor
binibheach
fíormhalluighthe,
ná
tagairse
baoisbheartaibh
an
tsaoil
ar
m’anam
le
lín
linn
scartha
liom.
Screadaim
is
éim,
achainím
go
séimh
Ar
Mhuire
is
a
haenMhac
haonMhac
calma,
teacht
sealad
faem
faoi mo
dhéin
m’anam
a
phlé
is
é
a
chosaint
ón
maer
maor
mallaithe.
Deisciobail
Deisceabail
Dé
is
a
gcaraid
gcara
go
léir
im
do mo
tharraint
tharraingt
san
réim
bheannaithe.
Mo
bhearta
ar
an
sael
saol
cealgach,
claen,
claon,
gangaideach,
bhaeth
bhaoth
a
mhuthamh
mhaitheamh
dom.
A
Dhia
atá
thuas,
féach
anuas
agus
réig
reic
mo
ghluais
anafa,
anabaí,
is
léig
lig
mé
ar
chuan
gléigeal,
suthain,
naefa,
naofa,
bhuainseasamhach.
A
Dhia
na
mbua,
din
déan
dom
trua
teacht
in
uair
mharfa,
mharaithe,
is
ná
léig
lig
mi
mé
uait
féin
le
fuath,
i
bpéin
le
slua
Acheron!
Is
deacair
dom
lauirt
labhairt
leatsa
gan
daut
dabht
a
ag
tagairt
ar
chauir
chabhair
chalma,
is
gur
fada
mé
ag
treau
treabhadh
treasna
trasna
le
foun
fonn
i
gcoinne
do
mhoúilaitheanta.
mhodhúilaitheanta.
Níl
insan
san
doun
domhan
fhairsin,
fhairsing,
mo
lom,
peacach
le
tou
toghadh
is
measa
leat
ná
mise
atá
bour,
bodhar,
balbh,
im
lour,
lobhar,
ceangailte
aig
ag
an
ndreaum
dream
mhallaithe.
Ní
lia
le
rá
gainimh
gaineamh
ar
trá,
ná
drúcht
ar
bhár
bharr
an
ghlasra,
a
ag
déana
déanamh
peaca
le
suíomh
ar
m’anam,
fóríor,
faraor,
ceangailte
im
chroí
calcaithe.
Cér
Cé gur
mhór
a
dtrial
dtriall
róm
romham
san
tsliabh,
ní
fhoun
fhónann
ciach
eagla,
is
gur
mó
le
léamh
Grásta
Dé
ná
a
ndearna
dod
sael
saol
d’ainbhfios.
Ár
nAthair
is
fhearr
fearr
sna
Flaithis
go
hard,
go
naefar
naofar
tráth
t’ainmse;
go
dtaga
do
ríocht,
do
thoil
ar
an
sael,
saol,
mar
a
dhintear
dhéantar
i
_____
Pharrthais.
Pharthais.
Ár
n-arán
laethúil
tauir
tabhair
é
dhúinn,
is
muth
maith
dúinn
ár
gciúnta
gcionta
ainbhfios
ainbhios
mar
a
mutha muid
maithimid
do
chách,
is
ná
léig
lig
sinn
i
dtláth,
acht
ach
saer
saor
sinn
ó
bhás
anaba.
anabaí.
Jeremiah Griffin Fisherstreet Corcomroe
Scéal
_____
athá
atá
agam
le
n-ínseacht
n-insint
nách
nach
fláireach
foláir
le
scaoile
scaoiledh
i
ngach
áit
go
bhfuil
an
té
seo
ár
leanúint
ar
fuaid
na
tíre
le
carr
cár
ag
góil
gabháil
thímpeall
timpeall
gach
lá.
An
quality
is
fearr
is
is
daoire
agus
é
siúd
á
scaoile
ar
bheagán,
is
mara
mura
bhfuil
airgead
láimh
agaibh
le
díol
air.
Taurha
Tabharfaidh
sé
mí
díbh
daoibh
chun
spás.
Nuair
a
tháinig
sé
i
dtosach
sa
lúng
long
chúinn,
chugainn,
cois
cuanta
agus
thímpeall
timpeall
na
trá.
Do
leathan
sé
ar
fuaid
fud
na
seacht
ríochta
agus
dhin
rinne
sé,
gan
úras,
amhras,
díobháil.
Do
tharrain
tharraing
sé
chúinn
chugainn
neirbheas
cipíneach
agus
dhin
rinne
sé
dár
n-íntinn
n-intinn
sceoláin.
Do
chuir
sé
ó
chola
chodladh
na
hoíche
iad
agus
d'fhág
sé
na
mílte
le
fán.
Fadó
nuair
ná
bíoch
bíodh
aig
ag
ár
sínsear
sinsear
bhíoch
bhíodh
fearaibh
fir
go
bríomhar
fláin.
folláin.
Ba
ró-annamh
a
ghearáin
tinneas
cín
cinn
iad
ná
pianta
a
ag
rith
síos
ina
gcrá.
gcnámha.
Ba
bhreá
leat
iad
a
rith
amu
amuigh
air
ar
a
coínlig
coinnligh
nú
nó
ag
iúmpó
iompú
sceaimhín
ar
chlais
bán
ach
anois
sul fé
sula
dtagaig
dtaga
an
oíche,
is
í
an
lagar
ina
gcroí
is
critheán.
Tá
fearaibh
fir
san
áit
seo
go
cínnte
cinnte
có
chomh
dúlmhar
dúilmhear
aríst
arís
aun
ann
le
mrá.
mná.
Ní
mór
go
n-eighreoidíst
n-éireoidís
ina
suí
dhuit
duit
nú
nó
go
bhfeice
siad
línte
an
cupán.
Is
ansin
nuair
a
d'ólhach
d'ólfadh
siad
feed
de
de
agus
aireó
aireoidh
siad
línte
an
tsiogáin
tseangáin
ag
imeacht
a
ag
réicíocht
go
dtí
an
oíche
is
gan
breith
as
ciún
cionn
phíce
ina
láimh.
Seán Ó Briain Fisherstreet Corcomroe
Chua muid
Chuamar
go
hÁrainn
mé
héin
féin
agus
fear
eile
le
hocht
cín
cinn
déag
do
bhanaí,
bhainbh,
ocht
cín
cinn
déag
gá
dá
ndíol
ó
Bhealach
an
______
anseo.
Nuair
a
chua muid
chuamar
anún
anonn
go
Cíl
Cill
Muire
in
Árainn
Mhór
Éireann
_____
an
fear
a
bhí
liom.
Agus
nuair
a
dhíol muid
dhíolamar
ansin
an
t-airgead
cho
chomh
tiubh
in
ionad
na
banaí,
bainbh,
dúirt muid
dúramar
go
raghamuis
rachaimis
go
Conamara
a
ag
d’iarra
iarraidh
braen
braon
poitín
agus
bhí
an
bád
ag
imeacht
ansin
bhí
sí
in
Árainn
Mhóir
Mhór
le
móin,
bád
Chonamara
agus
dúirt
sé
go
dtúrhach
dtabharfadh
sé
drift
anún
anonn
treasna
trasna
dhúinn,
go
dtáirneóch
dtarraingeodh
sé
an
curach
ina
dhiaig.
dhiaidh.
Tharrain,
Tharraing,
chua muid
chuamar
isteach
sa
mbád
is
tharrain
tharraing
sé
an
curach
ina
dhiaig
dhiaidh
gur
chua muid
chuamar
go
Conamara
anún
anonn
treasna...
trasna...
nuair
a
chua muid
chuamar
go
Conamara
ansin
chua muid
chuamar
ar
lorg
poitín
i
in
ngach
gach
uile
áit,
chua muid
chuamar
is
dóch
dócha
seacht
nú
nó
a
hocht
d’áiteacha
agus
ní
bhfuaireamar
aen
aon
deoir
aun,
ann,
ní
raibh
deoir
úntu.
iontu.
Dh’ime muid
D’imíomar
ansin
gur
chua muid
chuamar
síos
an
áit
athá
atá
Na
Geataídhe,
Geataí,
glaenn
glaonn
siad
ainm
eicínt
éigin
air
ar
Na
Geataí
athá
atá
i
gConamara.
Chua muid
Chuamar
síos
ansin
gur
chua muid
chuamar
síos
an
cuan
sin,
síos
gur
chua muid
chuamar
síos
go
Breathnach,
bhí
Breathnach
Breatnach
ansin
aun
ann
a
bhí
a
déana
déanamh
poitín.
Bhí
stil
aige.
Chuir muid
Chuireamar
suas
ansin
san
oíche,
chuir muid
chuireamar
suas
a
an
curach
bhí
sé
a
ag
déana
déanamh
phoitín
agus
d'fhan muid
d'fhanamar
aig
ag
an
stil
i
gcathamh
gcaitheamh
na
hoíche
ansin
is
iad
á
dhéana.
dhéanamh.
Nuair
a
bhí
sé
déanta
ansin
aige,
dúirt muid
dúramar
go
raibh
hocht,
go
mbeach
mbeadh
hocht
ngalún
déag
uainn.
Bhí
an
poitín
istig
istigh
ansin
aige
ceaig
istig
istigh
lenar
dtaebh
dtaobh
an
áit
a
raibh
a
leaba.
Bhí muid,
Bhíomar,
fuair muid
fuaireamar
sáspan
ansin
de
réir
mar
a
bhíoch
bhíodh
braen
braon
de
uainn
d’ólamuis
d’ólaimis
amach
é
amu
amuigh
air
ar
a
an
sáspan
uaireanta
nú
nó
gar
go
math
maith
dhom,
idir
an
mbeirt
againn,
an
dtuigeann
tú.
Choinne
Choinnigh
sé
sin
trí
lá
sinn,
bhí muid
bhíomar
buailte
ar
seanamhálaí
seanmhálaí
ansin
is
air
sean,
málaí
a
bhí
caitithe,
caite,
i
gcú_
insa
sna
chúinní.
Tháinig muid
Thángamar
abhaile
ansin
agus
is
dhíol muid
dhíolamar
na
ocht
galún
déag,
cróin
coróin
sa
ngalún
a
thug
sé
dhúinn,
sin
a
raibh
againn.
Ach
bhí muid
bhíomar
briste,
briste
is
na
banaí
bainbh
againn
sa
phoitín.
Seán Ó Carly Formoyle West Burren
An
fear
seo
chua
chuaigh
sé,
chua
chuaigh
sé
ag
iarra
iarraidh
mrá
mná
agus
thug
sé
spéicéir
leis.
Is
é
an
spéicéir
a
dh’iarrach
d’iarradh
a
an
bhean
agus
bhí
an
fear
in
éindí
leis
a
raibh
bean
a
ag
teastáil
uaig
uaidh
ach
d'iarr
a
an
spéicéir
a
an
bhean
agus
bhí
muíntir
muintir
a
an
tí
toilteanach
ach
nuair
a
choinic
chonaic
an
fear
sin
thosna
thosaigh
sé
dhá
á
mhola
mholadh
héin.
féin.
Dúirt
sé
go
gur
mhath
mhaith
a
an
fear
i
ngarraí
mi.
mé.
'Ba
mhath
mhaith
a
an
fear
air
ar
a
an
bportach
mi',
mé',
a
dúirt
sé.
'Ba
mhath
mhaith
a
an
fear
insa
sa
múinfhéar
móinfhéar
mi,
mé,
ach
ní
raibh
aen
aon
mhath
mhaith
riamh
ar
muir
ionam’
adúirt
a dúirt
sé,
‘agus
tá's
tá a fhios
aige
ag
an
spéicéir
é
sin.’
‘Bhuel
mhuise’
a
dúirt
an
spéicéir,
'le
hí
haghaidh
an
fhírinne
a
dhéana,’
dhéanamh,’
adúirt
a dúirt
sé
‘Ní
raibh
aen
aon
mhath
mhaith
riamh
ar
mhuir
ná
ar
tír
ionat.’
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Ach
bhí
ar
tír.
Seán Ó Carly Formoyle West Burren
Á
bhí
mé
ceart
go
leor
ar
tír.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Cá
bhfuil
tú
i
do
chónaí
anois?
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Sin...
eh...
cé
mhéad
míle
sin
ó
chósta
an
Chláir,
ó
chósta
na
Gaillimhe?
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Seán Ó Carly Formoyle West Burren
Níl.
Níl.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Seán Ó Carly Formoyle West Burren
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Cén
chaoi
a
bhfuil
sin?
Seán Ó Carly Formoyle West Burren
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Agus
cén
chaoi
a
bhfuil
sí
agatsa?
Seán Ó Carly Formoyle West Burren
Ó
chleachta
chleachtaigh
mise
riamh
í.
Bhí
sí
nádúrtha
agamsa
ón
gcliabhán
agus
is
dócha
thar
rud
ar
bith
a
thagann
chút
chugat
sa
chliabhán
ná
nach
scarann
sé
go
bog
leat.
Tógamh
Tógadh
mé
le
mo
sheana-athair
sheanathair
agus
le
mo
sheanamháthair.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Á
tuigim.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Is
é
Gaeilge,
is
é
Gaeilge
do
sheana-mháthara
agus
do
sheana-athara
atá
agat
mar
sin?
Seán Ó Carly Formoyle West Burren
Is
é.
Aindrias Ó Gallchobhair Derrybeg Kilmacrenan
Cén
gléas
beatha
a
bhí
aig...
bhuel...
muintir
na
háite
seo
suas
nuair
a
bhí
tusa
beag?
Seán Ó Carly Formoyle West Burren
Bhuel
ní
raibh
múrán
mórán
gléas
beatha
thar
tímpeall
timpeall
a
an
chósta
anseo.
Ní
raibh,
bhí
formhór
na
ndaoiní
ndaoine
aun,
ann,
ní
raudar
ach
a
saerthú
saothrú
scillin
scilling
sa
ló
agus
formhór
na
ndaoiní
ndaoine
a
bhí
aun,
ann,
ba
firibh
fir
oibre
iad
ná
nach
raibh
aen
aon
talamh
ná
dada
eile
acu.
Bhí
raidhnt
roinnt
feilméaraí
feirmeoirí
aun
ann
ach
má
bhí
ní
raibh
múrán
mórán
acu
sin
ach
an
oiread
agus
bhí
go
leor
eile
acu
nár
nach
dhin
ndearna
aen
aon
iascach
riamh
ach
ag
imeacht
tríd
an
dtír,
theighdís
théidís
go
Cúntae
Luimine
Luimnigh
ar
fig
feadh
sé
nú
nó
seacht
de
mhíte
mhíonna
gon
den
bhliain
ag
oibr_
ag
obair
le
feilméaraí
feirmeoirí
agus
thiocaidíst
thiocfaidís
abhaile
ansin
agus
bheach
bheadh
an
oiread
saeraithe
saothraithe
acu
agus
a
choinneóch
choinneodh
iad
nú
nó
go
n-imídíst
n-imídís
aríst.
arís.